Ο αστροφυσικός Στράτος Θεοδοσίου μιλά αποκλειστικά στο “πατρινόραμα” Δεκεμβρίου

“Μιλώντας για τα άστρα με τον αστροφυσικό Στράτο Θεοδοσίου”

 

 

Συνέντευξη στην Βίκυ Μπαϊρακτάρη

 

• Αστρομυθολογία το νέο σας παιδί ένα ογκώδες βιβλίο μια πρωτότυπη έρευνα που συμβάλλει στην περαιτέρω ανάπτυξη όλων των επιστημών. Πείτε μας λοιπόν για το περιεχόμενό του.

 

Το τελευταίο βιβλίο μου, που κυκλοφορήθηκε από τις Εκδόσεις “Δίαυλος” στην Αθήνα τον Ιούνιο του 2021, έχει τον τίτλο: «Αστρομυθολογία – Ο αστρονομικός αποσυμβολισμός των μύθων των Ελλήνων και των αρχαίων λαών στις αστρικές εποχές του Ταύρου του Κριού και των Ιχθύων». Η «Αστρομυθολογία» είναι ένα λεπτομερέστατο, πρωτότυπο, εντυπωσιακό βιβλίο και στις 832 σελίδες του καταγράφονται λεπτομερώς όλα όσα σχετίζονται με τις αστρικές εποχές του Ταύρου, του Κριού και των Ιχθύων, ήτοι από το 4000 π.Χ. έως το 2020 μ.Χ.

Ουσιαστικά τα βασικά ερωτήματα στα οποία ήθελα να απαντήσω και για αυτό έγραψα αυτό το βιβλίο, ήταν:
• Πόσο βαθιά άραγε στον χρόνο ανάγονται οι ονομασίες των αστερισμών του βόρειου ημισφαιρίου του ουρανού;
• Είναι αφετηρία μας η εποχή των Σουμερίων και των άλλων Μεσοποτάμιων λαών ή αναγόμαστε ακόμα σε μια πιο αρχαία εποχή;
• Υπάρχει άραγε κάποια σχέση μεταξύ του χρόνου, της μυθολογίας των αστερισμών του ουρανού και της τέχνης;

Ας σημειωθεί ότι πέρα από τη θαυμάσια ελληνική μυθολογία, που δεσπόζει στον νυχτερινό βόρειο ουρανό, φαίνεται ότι η διαμόρφωση της ονοματολογίας των αστερισμών του βόρειου ημισφαιρίου του ουρανού υπήρξε μία δυναμική διαδικασία, η οποία εξελίχθηκε σταδιακά διαμέσου πολλών αιώνων.

 

 

 

• Σε ποιους δρόμους περπατήσατε και σε ποιες πηγές αναζητήσατε τις πληροφορίες σας;

Στη μελέτη αυτή συνδύασα πρωτότυπα και πρωτοποριακά τη Μυθολογία, την Ιστορία και την Τέχνη με την επιστήμη της Αστρονομίας. Το βιβλίο απογειώνεται εικαστικά με το μεγάλο πλήθος των κατάλληλων και αντιπροσωπευτικών φωτογραφιών που σχεδόν όλες τις έχω φωτογραφίσει ο ίδιος στα πολλαπλά ταξίδια μου σε πολλές πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού (Ασία, Αφρική και Ευρώπη), επισκεπτόμενος παράλληλα και τα αντίστοιχα Μουσεία τους.

Η «Αστρομυθολογία» μας προσφέρει έναν συναρπαστικό «αστρονομικό αποσυμβολισμό των μύθων των Ελλήνων και των αρχαίων λαών στις αστρικές εποχές του Ταύρου, του Κριού και των Ιχθύων τα τελευταία 6.000 χρόνια. Κάθε στοιχείο που περιλαμβάνεται σε αυτό το βιβλίο σχετικά με τις αντιλήψεις που είχαν για τη μυθολογία τους οι Μεσοποτάμιοι λαοί (Ακκάδιοι, Ασσύριοι, Βαβυλώνιοι), οι Εβραίοι, οι Πέρσες, οι Αιγύπτιοι, οι Μινωίτες και οι υπόλοιποι αρχαίοι Έλληνες, το μελετούσα και το διασταύρωνα πολλές φορές, στα χνάρια και στην έκταση προηγούμενων μελετών μας, για την «Οδύσσεια των Ημερολογίων-Αναζητώντας τις ρίζες της γνώσης (Α΄ τόμος) και Αστρονομία και Παράδοση (Β΄ τόμος)» και για το πόνημα «Στα ίχνη του Ι.Χ.Θ.Υ.Σ.-Αστρονομία, Ιστορία, Φιλοσοφία» ογκώδη κι αυτά βιβλία που είχα δημιουργήσει παλαιότερα σε συνεργασία με τον συνάδελφό μου, τον καθηγητή Μάνο Δανέζη.

Στη διάταξη της ύλης ακολούθησα ένα συγκεκριμένο σχέδιο. Κάθε τι το μελετούσα και το διασταύρωνα πολλές φορές κατά τα δώδεκα συνεχή έτη συγγραφής του έργου. Με τον τρόπο αυτό το κείμενο εμπλουτιζόταν συνεχώς. Τελικά η καταγραφή έγινε επιστημονικά άρτια και εικαστικά πολύ πιο ενδιαφέρουσα. Τα Περιεχόμενα του βιβλίου και μόνο να τα διαβάσει κανείς είναι πραγματικά εντυπωσιακά. Σας προτείνω να τα συμβουλευτείτε από την ανάρτηση του βιβλίου στον Εκδοτικό Οίκο Δίαυλος.

 

• Σε ποια θεμελιώδη ερωτήματα βρήκατε τις απαντήσεις σας;

Στα κεφάλαια του βιβλίου και στις επιμέρους ενότητές του βρήκα πολλές απαντήσεις σε αρκετές απορίες μου, αλλά και περίσσια γνώση τόσο για τους Μινωίτες όσο και για όλους τους ανατολικούς λαούς και τους αρχαίους Αιγύπτιους. Σημειώνω ότι η πρωτότυπη αυτή έρευνα με τα στοιχεία που προσφέρει πρέπει να γίνει κτήμα του φυσικού, του μαθηματικού, του αστρονόμου, του γεωλόγου, του αρχαιολόγου, του φιλοσόφου, του φιλολόγου, του ιστορικού, του θεολόγου, ειδικότερα για την αστρική εποχή των Ιχθύων, του ερασιτέχνη αστρονόμου, του κάθε μύστη του ελληνικού πολιτισμού και του ενδελεχή μελετητή της ελληνικής Αστρονομίας, Μυθολογίας και Ιστορίας. Το πολυσέλιδο αυτό πόνημα περιγράφει λεπτομερέστατα τις απαρχές του ανθρώπινου πολιτισμού, αλλά και τους μύθους που περιλαμβάνει η εξελικτική του πορεία. Είναι φανερό στην εξέλιξη των κειμένων ότι βασικά με ενδιαφέρει ιδιαιτέρως η διαχρονικότητα του μύθου, ο οποίος αν και χάνεται στα βάθη των αιώνων, ο απόηχός του, μολονότι παραφρασμένος, παραμένει σχεδόν πάντα ζωντανός. Το γεγονός αυτό με βοηθάει να υποστηρίξω ότι η «Αστρομυθολογία» μπορεί να μας προσφέρει σημαντικά στοιχεία για την ιστορία των πανάρχαιων χρόνων. Επειδή, και επιμένω σε αυτό, ο ελληνικός μύθος δεν είναι «παραμύθι», αλλά λόγος αληθινός και χρειάζεται ενδελεχή και συνεχή έρευνα από επιστήμονες όλων των ειδικοτήτων. Μύθος, λόγος και ιστορία αλληλοπροσδιορίζονται και συνυπάρχουν στο ιστορικό και ανθρωπολογικό γίγνεσθαι.

Η ελληνική Μυθολογία ήταν ο καταλύτης για την αναθεώρηση ολόκληρης της κοσμοθεωρίας μου. Όλο το βιβλίο διαπνέεται από το έντονο ελληνικό πνεύμα και άρωμα: Φως, θρύλοι, μύθοι, Ολύμπιοι θεοί, Αστρονομία και αποσυμβολισμοί. Η ελληνική Μυθολογία άλλαξε την οπτική μου γωνία σε πολλά θέματα, ενώ θεωρώ ότι όταν «γράφεις» με συναίσθημα δεν προλαβαίνεις να αντιληφθείς αυτό που δημιουργείς. Έτσι, εμπνεόμενος συνεχώς από την αμφίδρομη σχέση Μυθολογίας και αστρικών εποχών το βιβλίο «έφτασε» τις 832 σελίδες. Ωστόσο το αποτέλεσμα είναι, κατά τη γνώμη μου, αλλά και σύμφωνα με τη γνώμη πολλών αστρονόμων/συναδέλφων μου, εντυπωσιακό, αφού αυτή η μελέτη αποτελεί ένα πραγματικό και πολύ χρήσιμο βιβλίο αναφοράς με πλούσια Βιβλιογραφία και, κυρίως, ένα πολυσέλιδο (40 ολόκληρες σελίδες) και χρηστικό αλφαβητικό ευρετήριο  ελληνικό και ξένο – στο τέλος του βιβλίου. Το επικό αυτό έργο αποτελεί έναν πλοηγό στην ανακάλυψη και αποκάλυψη της σχέσης και αλληλεπίδρασης του ανθρώπου με τον αστρικό κόσμο από το 4000 π.Χ. μέχρι σήμερα, δηλαδή για 6.000 χρόνια. Εξάλλου η έμπνευση και η αναγκαιότητα ερμηνείας των αστρικών φαινομένων γέννησε όλον αυτόν τον Μεγάκοσμο της γνώσης. Ας σημειωθεί ότι η «Αστρομυθολογία» διαβάζεται ολόκληρη, συνεχώς και διαδοχικά ή αποσπασματικά σε κάθε μια επιμέρους εντυπωσιακή ενότητά της, όπως προτιμά και θέλει ο αναγνώστης.

 

 

• Τι έβλεπαν οι αρχαίοι πρόγονοί μας ξαπλωμένοι στο γρασίδι στον έναστρο ουρανό;

Λόγω της ειδικότητας μου, σαν αστρονόμος, η εξονυχιστική αυτή μελέτη μου εξετάζει τα θέματα που πραγματεύομαι από την αστρονομική τους  πλευρά, ενώ αναφέρομαι μόνο στους μύθους των μεγάλων πολιτισμών της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου και της Εγγύς Ανατολής και όχι των Μεσοαμερικανών που έχω αναλύσει στο βιβλίο μας «Η Οδύσσεια των Ημερολογίων-Αναζητώντας τις ρίζες της γνώσης».

Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως, παρά το ότι οι σύγχρονοι αστρικοί χάρτες βασίζονται στις απαρχές του δυτικού ευρωπαϊκού πολιτισμού, στη διάβα των αιώνων υπήρξαν και άλλοι πολιτισμοί που ήταν εξίσου ένθερμοι παρατηρητές του στερεώματος και χρησιμοποιούσαν συχνά τον νυχτερινό ουρανό στην καθημερινή τους ζωή, εφ’ όσον για τα ταξίδια που πραγματοποιούνταν, τόσο στη θάλασσα όσο και στην ξηρά τις νύχτες ή στην έρημο, η γνώση της ουρανογραφίας ήταν ιδιαιτέρως σημαντική.

Σε ολόκληρη την υφήλιο, ο ουρανός και ο Ήλιος χρησίμευαν σαν μεγάλο ρολόι, ημεροδείκτες και σύστημα πλοήγησης. Στους μύθους που δημιουργήθηκαν, ο ουρανός ήταν η κατοικία των θεών, οι πλανήτες ήταν η ίδιοι οι θεοί, ενώ τα άστρα και οι αστερισμοί απεικόνιζαν ημίθεους, ήρωες και ηρωίδες της αρχαιότητας. Και αυτό επειδή δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος για να θυμάται κάποιος τα σχήματα και τα αστρικά συμπλέγματα του ουρανού από το να τους δώσει ονόματα ή να τα συσχετίζει με διάσημους ήρωες και ηρωίδες μέσα από μυθολογικές ιστορίες.

Στο πρώτο βιβλίο μας με τίτλο «Τα άστρα και οι μύθοι τους – Εισαγωγή στην Ουρανογραφία» (Εκδόσεις Δίαυλος, 1990) έγραφα τότε στο οπισθόφυλλο του βιβλίου: «Εξερευνήστε και ανακαλύψτε τα μυστήρια και τις κρυφές ομορφιές του Σύμπαντος που μας αγκαλιάζει. Μυηθείτε στους μυθικούς κόσμους της Αστρονομίας, της μητέρας όλων των σημερινών επιστημών. Ανακαλύψτε τον υπέροχο κόσμο των πλανητών και των νεφελωμάτων, των κομητών και των μετεώρων. Οπλιστείτε με επιμονή και με οδηγό τον χάρτη του ουρανού ακολουθείστε προσεκτικά τα μονοπάτια του, που χαράζονται μέσα από τις σελίδες αυτές. Ο έναστρος ουρανός σάς περιμένει και μαζί του ολόκληρη η μαγεία της ελληνικής μυθολογίας, που θα σας λέει σε κάθε βήμα του ταξιδιού σας ιστορίες παραμυθιού και ονείρου. Γίνετε φίλοι με τον Ωρίωνα και τον Ηρακλή και αφήστε τον Περσέα και την Ανδρομέδα να σας ξετυλίξουν τα απόκρυφα νήματα της ιστορίας τους. Προσανατολιστείτε με τον Πολικό και ταξιδέψτε με τη θρυλική Αργώ. Τραγουδήστε με τον Ορφέα και τη λύρα του την αγάπη της Ευρυδίκης και βρείτε τη θέση του ζωδιακού σας αστερισμού στον ουρανό. Το ατέλειωτο μαγικό μας ταξίδι αρχίζει…».

Οι πανάρχαιοι πρόγονοί μας ξαπλωμένοι στο γρασίδι βλέποντας τον έναστρο ουρανό προβληματίστηκαν αρκετά, εντυπωσιάστηκαν και ταυτόχρονα φοβήθηκαν. Τα ουράνια σώματα, σε συνδυασμό με την τρομακτική εμφάνιση άλλων γήινων φαινομένων, όπως ο κεραυνός και η αστραπή γέμισαν αρχικά τις καρδιές των ανθρώπων δέος και φόβο. Αποτέλεσμα ήταν η συγκλονισμένη ανθρώπινη σκέψη να θεοποιήσει και να λατρέψει αρκετά από αυτά, στην προσπάθειά της να τα εξευμενίσει και να τα κάνει φιλικά προς αυτήν. Μη μπορώντας όμως η ανθρώπινη νόηση να δώσει λογικά ικανοποιητικές εξηγήσεις, όσον αφορά την ύπαρξη και τα φαινόμενα του μαγικού αυτού κόσμου, τα συνέδεσε, μέσα από πολύπλοκους και θαυμαστούς μύθους, με φιλικά και αγαπημένα πρόσωπα ή ισχυρούς θεούς και ήρωες, που η παράδοση τους ήθελε αθάνατους και κραταιούς να ελέγχουν και να κατευθύνουν τις τύχες των ανθρώπων από ψηλά. Έτσι, γεννήθηκε η υπέροχη ελληνική αστρονομική μυθολογία, αυτό το θαυμαστό παραμύθι των άστρων, που το βλέπουμε τη νύχτα να ξετυλίγεται από τους αστερισμούς του βόρειου ουρανού. Πράγματι, αυτά τα ευδιάκριτα συμπλέγματα των άστρων ονομάστηκαν αστερισμοί και η πλούσια φαντασία των αρχαίων Ελλήνων τα συνέδεσε με την ύπαρξη θεών και ηρώων. Μικρή και Μεγάλη Άρκτος, Δράκοντας, Κασσιόπη, Κηφέας, Καμηλοπάρδαλις… Αλλά, και ο Βοώτης με τον Αρκτούρο του και τους Θηρευτικούς Κύνες, ο Περσέας, ο Πήγασος, η Ανδρομέδα και τόσοι άλλοι αστερισμοί, που όλοι τους έχουν ονόματα από τη θαυμαστή αρχαία ελληνική μυθολογία. Οι αρχαίοι πρόγονοί μας παρατηρώντας τον έναστρο ουρανό άρχισαν να φιλοσοφούν για την ύπαρξή τους και για τον προορισμό τους στη Γη. Για τον λόγο αυτόν θεωρώ ότι η Αστρονομία είναι η μητέρα των επιστημών αφού μέσω αυτής αναπτύχθηκε ακόμα και η Φιλοσοφία!

Οι αρχαίοι Έλληνες ονοματοδότησαν τους αστερισμούς με ονόματα από τη μυθολογία τους και την ιστορία τους, επειδή με αυτόν τον τρόπο ήταν εύκολη η απομνημόνευσή τους. Οι αρχαίοι Έλληνες, αλλά και οι άλλοι λαοί στην Ανατολική λεκάνη της Μεσογείου, συχνά παρατηρούσαν τα άστρα του ουρανού είτε για να διευρύνουν τις γνώσεις τους είτε για να θρέψουν την φαντασία που τους κυρίευε. Ωστόσο, τα άστρα και οι αστερισμοί για τους αρχαίους Έλληνες ήταν ένα ανεπανάληπτο «εργαλείο» μέσω του οποίου είχαν τη δυνατότητα να πλοηγηθούν στις ανοικτές θάλασσες, να προβλέψουν τις εναλλαγές του καιρού, αλλά και να μελετήσουν τον κόσμο γύρω τους. Σύμφωνα με τον θρύλο, που τον αναφέρει ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, τον πρώτο κατάλογο των άστρων μαζί, με μια ουράνια σφαίρα, τον έφτιαξε ο Κένταυρος Χείρωνας, ο δάσκαλος των περισσοτέρων ηρώων και ημίθεων της αρχαιότητας. Την ουράνια αυτή σφαίρα τη χάρισε στον αγαπημένο μαθητή του, τον Ιάσωνα, για να μπορούν να προσανατολίζονται αυτός και οι Αργοναύτες του στο νυχτερινό στερέωμα κατά το ταξίδι τους με την Αργώ από την Ιωλκό στην Αία της Κολχίδας.

 

 

• Πως εμπλέκεται ανά τους αιώνες στον ελληνικό πολιτισμό η πίστη στο Θεό με την αστρονομία;

Ουσιαστικά τα αιώνια ερωτήματα που βασικά συνδέονται με την Αστρονομία και οι άνθρωποι περιμένουν απαντήσεις από αυτήν είναι:

Ποιοι είμαστε;
Από πού ερχόμαστε και που πάμε;
Πώς και γιατί γεννήθηκε το Σύμπαν;
Τι υπήρχε πριν υπάρξει η Δημιουργία;
Πώς εξελίσσεται και που θα καταλήξει το γιγαντιαίο αυτό δημιούργημα;

Τα ερωτήματα αυτά συνεχίζουν να κεντρίζουν την ανθρώπινη φαντασία από τα πανάρχαια χρόνια μέχρι σήμερα και οι απαντήσεις έρχονται σε βραδείς ρυθμούς, ενώ πολλά από τα ερωτήματά μας είναι ακόμα αναπάντητα. Ο πρωτοπόρος ερευνητής σήμερα βρίσκεται πέρα από τα γήινα και η Αστρονομία είναι ακριβώς η επιστήμη εκείνη που μας βοηθάει να σπάσουμε τα γήινα δεσμά μας και να φτάσουμε στα ουράνια.

Ας δώσω, λοιπόν, τώρα κάποιες σκέψεις για την άχρονη φύση του Θεού και την Ημέρα της Δημιουργίας. Όπως γνωρίζουμε σήμερα, για έναν παρατηρητή ο οποίος θεωρητικά μπορεί να έχει τη δυνατότητα μέτρησης από θέσεις και εκτός του Σύμπαντός μας, ή να ταυτίζεται με αυτό, όπως θεολογικά μπορεί να θεωρηθεί ο Θεός, η διάρκεια ενός σημερινού ανθρώπινου δευτερολέπτου, εξαρτάται από ένα μέγεθος το οποίο ονομάζεται καμπυλότητα του Σύμπαντος. Η καμπυλότητα του Σύμπαντος κατά τη διάρκεια των διαφόρων περιόδων της ζωής του εξαρτάται από την πυκνότητα του υλικού του. Τούτο σημαίνει ότι τις πρώτες στιγμές της δημιουργίας του, τότε που η πυκνότητά του ήταν θεωρητικά άπειρη, η διάρκεια ενός σημερινού δευτερολέπτου θα ήταν άπειρη. Εάν λοιπόν τοποθετήσουμε τον Θεό, την πρώτη στιγμή της δημιουργίας του Σύμπαντος στη θέση του γενεσιουργού αιτίου, τότε Αυτός θα πρέπει να ήταν άχρονος, αφού το δευτερόλεπτό του, αποτελεί χρονικό διάστημα άπειρης σημερινής διάρκειας. Ομοίως, οι ημέρες της Δημιουργίας οι αναφερόμενες στη Γένεση, ως απλά αθροίσματα δευτερολέπτων, επειδή αναφέρονται σε αμέσως επόμενες περιόδους εξέλιξης του Σύμπαντος, μικρότερης πυκνότητας από την αρχική άπειρη, αλλά πολύ μεγαλύτερης από τη σημερινή, είναι προφανές ότι θα διαρκούσαν τεράστια σημερινά χρονικά διαστήματα, χιλιάδων ή εκατομμυρίων ετών. Με τον τρόπο αυτόν είναι φανερό ότι δεν αντίκειται της επιστημονικής λογικής η Δημιουργία σε έξι ημέρες του συνόλου του Κόσμου, εφόσον η κάθε ημέρα Δημιουργίας διαρκούσε τόσο μεγάλα χρονικά διαστήματα.

Εν κατακλείδι, η πρότασή μου, σήμερα, είναι ότι οι θεολόγοι θα πρέπει να ακολουθήσουν το παράδειγμα των Πατέρων της χριστιανικής Εκκλησίας και να γίνουν και οι ίδιοι άριστοι γνώστες των Θετικών Επιστημών και της Αστρονομίας της αντίστοιχης εποχής τους. Και αυτό προκειμένου να γίνει κατανοητή η συμβολή της σύγχρονης επιστήμης στην απενοχοποίηση κάποιων θεολογικών απόψεων, που χλευάστηκαν και χλευάζονται στο πλαίσιο του καταρρέοντας σημερινού υλιστικού πολιτισμικού ρεύματος θα μπορούσα, λοιπόν, να αναφερθώ σε μερικά παραδείγματα. Ένα από τα πιο πολύπλοκα θεολογικά ζητήματα, που μέχρι σήμερα αποτελεί σημείο αντιρρήσεων, έως και απορριπτικών ενστάσεων, εκ μέρους της κλασικής φυσικής θεωρίας, υπήρξε η πίστη στην ύπαρξη ενός άλλου μη αισθητού «πνευματικού» κόσμου, το ίδιο, αν όχι περισσότερο αληθινού από τον κόσμο των ανθρώπινων αισθήσεων. Ο αόρατος, ή ορθότερα ο μη αισθητός, αυτός κόσμος, σύμφωνα με τις απόψεις πολλών θεολογικών ρευμάτων, έπρεπε να συνυπάρχει με τον αισθητό κόσμο μας, συναποτελώντας με αυτόν μια αδιαίρετη και άτμητη ενότητα.

Βεβαίως, τη θεολογική άποψη περί υπάρξεως μιας μη αισθητής δημιουργίας, την είχαν εκφράσει, με καθαρά επιστημονική διάθεση, οι Έλληνες θετικοί επιστήμονες της αρχαιότητας (Ίωνες Προσωκρατικοί φιλόσοφοι, 6ος π.Χ. αιώνας), προχωρώντας ακόμα περισσότερο. Γι’ αυτούς τους σοφούς φυσιολόγους φιλοσόφους ο κόσμος των αισθήσεων δεν αποτελούσε παρά μία ψευδαίσθηση, μια απατηλή δηλαδή εικόνα του πραγματικού μη αισθητού κόσμου. Ας σημειωθεί ότι και η σύγχρονη Φυσική αποδέχεται θεωρητικά την ύπαρξη ενός υπεραισθητού συ μπαντικού, πραγματικού χώρου, τον οποίο δέχεται και η θεολογική σκέψη. Αυτό συμβαίνει από τη στιγμή που δεχόμαστε ότι η συμπαντική πραγματικότητα είναι τουλάχιστον τεσσάρων διαστάσεων και εκφράζεται επιστημονικά έξω από την Νευτώνεια Φυσική και την Ευκλείδεια Γεωμετρία. Ο Μέγας Βασίλειος, με απλό και κατανοητό τρόπο εξηγούσε, στην «Πρώτη του Ομιλία εις την Εξαήμερον», πολύ πριν τη σύγχρονη επιστήμη, ότι ο χρόνος, όπως τον εννοούν οι άνθρωποι, δεν ταυτίζεται με την κίνηση, αλλά τη μετρά μέσω του φαινομένου της φθοράς που δημιουργεί. Ομοίως κατέληξε, μέσω λογικών διεργασιών, στο ίδιο συμπέρασμα που καταλήγει σήμερα η σύγχρονη Αστροφυσική, ότι ο χρόνος γεννήθηκε μαζί με το ορατό Σύμπαν, δηλαδή τον τρισδιάστατο Ευκλείδειο χώρο, δίνοντας συγχρόνως μια εξαιρετική φιλοσοφική ερμηνεία της έννοιας «αρχή», όσον αφορά τη Δημιουργία. Πάνω στο θέμα του τι υπήρχε πριν από την αρχή του Σύμπαντος παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον η άποψη του Μεγάλου Βασιλείου όπως αυτή αναπτύσσεται στις «Ομιλίες του εις την Εξαήμερον», όπου παρατηρούμε μια ταύτιση με τις σύγχρονες επιστημονικές απόψεις. Αναφέρεται λοιπόν στην «Πρώτη Ομιλία του εις την Εξαήμερον»: «Όπως φαίνεται, υπήρχε κάτι πριν από αυτόν τον κόσμο, που η διάνοιά μας μπορεί να το συλλάβει μόνο θεωρητικά, έμεινε όμως έξω από την εξιστόρηση, επειδή ήταν ακατάλληλο για ανθρώπους που μαθήτευαν ακόμα και ήταν νήπιοι στη γνώση. Υπήρχε μια κατάσταση αρχαιότερη από τη γένεση του κόσμου, αρμόδια στις υπερκόσμιες δυνάμεις, η κατάσταση η πάνω από τον χρόνο, η αιώνια, η παντοτινή». Την ίδια άποψη υποστηρίζει και η κοσμολογική θεωρία του πληθωρισμού θεωρώντας ως πρωταρχικό υλικό από το οποίο δημιουργήθηκε το Σύμπαν το ψευδοκενό, το οποίο ταυτίζεται εννοιολογικά με τις έννοιες του Χάους και του Ερέβους,  όπως τα εισήγαγε ο Ησίοδος, τον 8ο π.Χ. αιώνα.

 

 

  •  Μιλήστε μας για την Ένωση Ελλήνων Φυσικών, τους σκοπούς της και τις δράσεις της.

Η Ένωση Ελλήνων Φυσικών (Ε.Ε.Φ.), της οποίας τυχαίνει να είμαι πρόεδρος αυτή τη χρονική περίοδο, είναι ο επίσημος, επιστημονικός σύλλογος των Ελλήνων φυσικών. Είναι ένα ιστορικό σωματείο, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, που ιδρύθηκε το 1930 στην Αθήνα, όπου και εδρεύει (ιδιόκτητα γραφεία επί της οδού Γριβαίων 6 στην Αθήνα, 160 80). Επίσης, η Ένωση Ελλήνων Φυσικών (Ε.Ε.Φ.) έχει αντίστοιχα παραρτήματα στις μεγαλύτερες πόλεις της Ελλάδος. Η Ε.Ε.Φ. δραστηριοποιείται στον χώρο της επιστήμης της Φυσικής, των Παιδαγωγικών, της Τεχνολογίας, της Ενέργειας, της Φιλοσοφίας των Φυσικών Επιστημών, των σχέσεων Επιστήμης και Τέχνης κ.ά.. Διοργανώνει, ανά έτος, επιστημονικά, διεπιστημονικά, επιμορφωτικά και παιδαγωγικά συνέδρια σε όλη την Ελλάδα, συμβάλλοντας, με τον τρόπο αυτόν, στην καλύτερη επιμόρφωση των αντίστοιχων επιστημόνων. Κύριο έργο της είναι η προαγωγή της χρήσης των Τεχνολογιών Φυσικής, Επικοινωνιών και Ενέργειας (με πολλαπλά συνέδρια σε αυτούς τους τομείς). Η συνεισφορά της έγκειται στην ανάπτυξη της επιστημονικής έρευνας και της εκπαίδευσης στις Φυσικές Επιστήμες και όχι μόνον. Συνεργάζεται με φορείς του εσωτερικού και του εξωτερικού, ενώ εκδίδει σειρά από περιοδικά, μεταξύ των οποίων και το εξαιρετικό “Physics News”. Ταυτόχρονα, επιμελείται την έκδοση βιβλίων επιστημονικού και γενικού ενδιαφέροντος.

Οι συνεργάτες της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών (Ε.Ε.Φ.) είναι πτυχιούχοι των Τμημάτων Φυσικής και συναφών Τμημάτων των Πανεπιστημίων της χώρας (Χημικοί, Φυσιογνώστες, Βιολόγοι, Γεωλόγοι). Η Ε.Ε.Φ. ασχολείται και ενδιαφέρεται για τη διδασκαλία του μαθήματος της Φυσικής στα ελληνικά σχολεία και για τις αντίστοιχες πειραματικές διαδικασίες για την καλύτερη κατανόηση του μαθήματος. Σε ετήσια βάση, συντονίζει πλήθος εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων με σκοπό την ευρύτερη διάδοση της γνώσης και των εξελίξεων στον χώρο των Φυσικών Επιστημών. Συγκεκριμένα, διοργανώνει εκπαιδευτικά συνέδρια που παρέχουν πληροφόρηση για τις σύγχρονες εξελίξεις και τα επιτεύγματα της επιστημονικής κοινότητας καθώς και επιμορφωτικά σεμινάρια που αποσκοπούν στην επιμόρφωση εκπαιδευτικών και παντός ενδιαφερομένου. Επιπλέον, φέρει την ευθύνη της διεξαγωγής μαθητικών διαγωνισμών, εκδηλώσεων και θερινών σχολείων που στοχεύουν στην επαφή της μαθητικής κοινότητας με προηγμένες επιστημονικές έννοιες και την ενσωμάτωσή της στην επιστημονική έρευνα. Ανά έτος διοργανώνει Πανελλήνιο Μαθητικό Συνέδριο με την ονομασία «Η Φυσική Μαγεύει», στο οποίο συμμετέχουν τουλάχιστον 1.000 αριστούχοι μαθητές από όλη την Ελλάδα, οι οποίοι παρακολουθούν τις διαλέξεις εκλεκτών επιστημόνων που αναπτύσσουν θέματα στην αιχμή της έρευνας. Επίσης ανά διετία διοργανώνει το διεθνές επιστημονικό Συνέδριό της σε διάφορες πόλεις της Ελλάδος πάντα με μεγάλη επιτυχία, με εκατοντάδες φυσικούς να παρακολουθούν τις αντίστοιχες συνεδρίες και τους εξαιρετικούς ομιλητές.

 

• Μέσα στις εορτές το αστέρι της Βηθλεέμ φωτίζει τις καρδιές των πιστών ανθρώπων και πολύ περισσότερο αυτή των μικρών παιδιών. Η επιστήμη της αστρονομίας δέχεται το φως αυτό; Και προσωπικά κατά πόσο δεκτικός ως άνθρωπος είστε σε αυτό;

Η δική μας άποψη, όπως έχει καταχωριστεί στο βιβλίο “ΣΤΑ ΙΧΝΗ ΤΟΥ Ι.Χ.Θ.Υ.Σ” είναι: «Θεωρούμε ότι οι αστρονομικές ερμηνείες για το άστρο
της Βηθλεέμ, για όσους τις ασπάζονται δεν βρίσκονται σε σύγκρουση με τις προσωπικές τους θρησκευτικές πεποιθήσεις. Το σημαντικό στην όλη υπόθεση δεν είναι εάν το άστρο της Βηθλεέμ υπήρξε, αλλά το τι στην πραγματικότητα συμβολίζει! Δεν πρέπει να μας απασχολεί αυτή καθ’ εαυτή η εμφάνιση του άστρου, αλλά η έλευση, ο ερχομός του Θεανθρώπου. Έτσι, λοιπόν, όσο κι αν έψαξαν οι ιεροφάντες των μακρινών άστρων στους μαστρονομικούς δέλτους και στην άβυσσο του απόμακρου στερεώματος, ποτέ και τίποτα δεν τους οδήγησε στην απόκρυφη γνώση του γαλήνιου φωτός του «άστρου της Βηθλεέμ». Ας συνεχίσουν το ψάξιμο… Την ύπαρξή του ποτέ δεν θα νιώσουν στα κατάβαθα του νου τους, αν δεν χαθούν στη γνώση ενός πιο μακρινού και απροσπέλαστου γι’ αυτούς κόσμου, του κόσμου των μείχιων της ψυχής τους, στο οποίο ποτέ ίσως δεν καταδύθηκαν και ποτέ δεν κατοίκησαν. Το άστρο της αληθινής αγάπης του κόσμου, δεν αποτελεί έπαθλο κάποιας ανθρώπινης αλαζονικής κατάκτησης, ούτε απόδειξη οποιασδήποτε μεταφυσικής πίστης! Το μαγικό του φως αποκαλύπτεται και φανερώνεται, έτσι αυθόρμητα, μόνο σε εκείνους που έταξαν σκοπό της ζωής τους, να το ελευθερώσουν από τη σκλαβιά της ανθρώπινης ύπαρξής τους».

 

Η ΟΥΡΑΝΙΑ ΣΦΑΙΡΑ ΜΕ ΤΟΝ ΟΥΡΑΝΙΟ ΙΣΗΜΕΡΙΝΟ, ΤΗΝ ΕΚΛΕΙΠΤΙΚΗ, ΤΙΣ ΔΥΟ ΙΣΗΜΕΡΊΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΔΥΟ ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΑ 

Η φαινόμενη πορεία του Ήλιου στην Εκλειπτική χαρακτηρίζεται από τέσσερα χαρακτηριστικά σημεία, ανά δύο για τις ισημερίες (εαρινή και φθινοπωρινή) και τις δύο τροπές (θερινή και χειμερινή) ή το θερινό και το χειμερινό ηλιοστάσιο αντιστοίχως. Από τους ζωδιακούς αστερισμούς που τα χαρακτηρίζουν υπολογίζουν οι αστρονόμοι και τις διάφορες «αστρικές εποχές», που δεν έχουν καμία σχέση με την αστρολογία, αλλά αντίστοιχα οφείλονται και δημιουργούνται, λόγω του φαινομένου της μετάπτωσης του άξονα της Γης, που παράλληλα αλλάζει –κάθε 2.100 χρόνια– και τους αντίστοιχους ζωδιακούς αστερισμούς σε αυτά τα καθοριστικά σημεία.

 

Η ΜΕΤΆΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΆΞΟΝΑ ΤΗΣ ΓΗΣ (PRECESSION OF AXIS) ΠΟΥ ΈΧΕΙ ΩΣ  ΣΥΝΈΠΕΙΑ ΤΗΣ ΚΑΙ ΤΗ ΜΕΤΆΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΙΣΗΜΕΡΙΩΝ

Στην πρωτότυπη αυτή μελέτη μου υποστηρίζω ότι οι διάφορες αρχαϊκές καλλιτεχνικές και λατρευτικές παραστάσεις του ιερού ταύρου, σε όλες τις αρχαίες θρησκείες, όπως και ο περίφημος Μοσχοφόρος στον αθηναϊκό Παρθενώνα υποδηλώνουν την αστρική εποχή του Ταύρου στη χαραυγή της ιστορίας, ενώ αντίστοιχα ο λίθινος Κριοφόρος στον ναό του Απόλλωνα στο Κούριον στην Κύπρο, όπως και οι διάφορες άλλες παραστάσεις του Ερμή Κριοφόρου, σε διάφορα αγαλματίδιά του, αντιστοιχούν στην αστρική εποχή του Κριού. Στη συνέχεια, λόγω της χριστιανικής θρησκείας, ο Ερμής Κριοφόρος μετασχηματίστηκε στον Ιησού Καλό Ποιμένα και αργότερα κατά την αστρική εποχή των Ιχθύων σε ιχθύ. Έτσι, ο ΙΧΘΥΣ στις χριστιανικές κατακόμβες, όπως και ο ΙΧΘΥΣ, για παράδειγμα, στο δάπεδο της εισόδου του Μητροπολιτικού Οίκου στην Κάλυμνο υποδηλώνουν και υπονοούν τόσο τον Ιησού Χριστό (Ι.Χ.Θ.Υ.Σ. = Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ), όσο και την αστρική εποχή των Ιχθύων.

Έτσι, αρχικά στις πρώτες ενότητες του βιβλίου παρουσιάζονται λεπτομερώς όλες οι απαραίτητες αστρονομικές γνώσεις, ένα σημαντικό επιστημονικό βοήθημα για όλους τους λάτρεις της επιστήμης της Αστρονομίας και για όλους τους ερασιτέχνες αστρονόμους και όχι μόνον. Στη συνέχεια αναλύονται οι αστρικές εποχές του Ταύρου (4000-2000 π.Χ.), του Κριού (2000 π.Χ.-1μ.Χ.) και των Ιχθύων (1 μ.Χ. έως σήμερα) σε όλους τους Μεσοποτάμιους λαούς, τους Ισραηλίτες, τους Πέρσες, τους Αιγύπτιους, τους Μινωίτες και τους υπόλοιπους αρχαίους Έλληνες, που συσχετίζονται λεπτομερώς με πολλά δρώμενα της Μυθολογίας, κυρίως όμως με τη γλυπτική και με τα μνημεία της ελληνικής αρχαιότητας, αφού προσωπικά θεωρώ ότι σαφώς αυτά έχουν δεχτεί αστρονομική επίδραση. Στις πρώτες 200 σελίδες του βιβλίου αναφέρομαι εισαγωγικά τόσο στο πλαίσιο της ελληνικής μυθολογίας και των αστρικών εποχών όσο και στην περιγραφή της εξελικτικής διαμόρφωσης της εικόνας και της ονομασίας των αστερισμών όπως εμφανίζονται στους διάφορους λαούς, στα έπη του Ομήρου, στον Ησίοδο, αλλά και στους Ορφικούς Ύμνους στη χαραυγή της Ιστορίας. Οι επόμενες
300 σελίδες περιγράφουν με γλαφυρότητα την αστρική εποχή του Ταύρου και την εξελικτική της πορεία, με εκτενείς περιγραφές που αφορούν τη λατρεία του ιερού ταύρου στους αρχαίους πολιτισμούς κατά τη διάρκεια της Εποχής του Χαλκού, την 3η χιλιετία π.Χ. Επίσης, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν, σε αυτό το κεφάλαιο, οι λεπτομερέστατες περιγραφές των μυθολογικών ιστοριών που είχαν οι διάφοροι λαοί για τον ταύρο, αλλά και για τις ιεροτελεστίες που αναφέρονται στο ιερό αυτό ζώο σε όλες του τις μορφές (βους, ταύρος, αγελάς, βόδι). Τις επόμενες 300 σελίδες του βιβλίου τις αφιερώνω στις αστρικές εποχές του Κριού και των Ιχθύων, από το 2000 π.Χ. μέχρι σήμερα.

Η Αστρομυθολογία είναι ένα επικό έργο ζωής, ένα πολυσέλιδο βιβλίο 832 σελίδων, το οποίο παρ’ όλο τον όγκο του είναι κατανοητό και εύληπτο από όλους. Είναι καλογραμμένο, με σωστές και σαφείς πληροφορίες και έτσι αποτελεί έναν ενδελεχή αστρονομικό στοχασμό πάνω στους μύθους των αρχαίων Ελλήνων και όλων των αρχαίων ανατολικών λαών που δημιούργησαν σπουδαίους πολιτισμούς στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου. Με την έρευνα αυτή, που σημειωτέον την έγγραφα από το 2008 έως το 2020, δηλαδή για δώδεκα συνεχή χρόνια, ισορροπώντας απόλυτα μεταξύ Μυθολογίας, Ιστορίας, Τέχνης και Επιστήμης, κατάφερα, όπως λένε οι συνάδελφοί μου, να δώσω μια νέα διάσταση στους ιδρυτικούς μύθους των αρχαίων λαών, που δημιούργησαν σπουδαίους πολιτισμούς, κυρίως, στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου. Στο τέλος του βιβλίου στην ενότητα: «Τι μας επιφύλαξαν οι τρεις παραπάνω αστρικές εποχές» ακροθιγώς συσχετίζεται με τις αστρικές εποχές του Ταύρου, του Κριού και των Ιχθύων και η επερχόμενη αστρική εποχή του Υδροχόου (New age), που ήδη έχει «εμφανιστεί»  με τα αγάλματα του Υδροχόου-Γανυμήδη. Όλα αυτά ιδωμένα από την οπτική γωνία του αστρονόμου-ερευνητή φαίνονται διαφορετικά, αφού αναλύονται με έναν τρόπο που δεν είναι ο παραδεκτά συνηθισμένος. Στη σοβαρή και εμπεριστατωμένη αυτή μελέτη, σημειωτέον χωρίς την παραμικρή ένδειξη αστρολογικών, αποκρυφιστικών ή μεταφυσικών παρερμηνειών προχωρώ σε μια μεθοδική επιστημονική καταγραφή όλων των ελληνικών –και όχι μόνον– μύθων που συσχετίζονται με αστρονομικούς αποσυμβολισμούς. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ελληνική Μυθολογία αποτελεί ένα διαβατήριο για τον έναστρο ουρανό και την τέχνη, όπως αυτή μεγαλούργησε στις αστρικές εποχές του Ταύρου, του Κριού και των Ιχθύων. Σήμερα η επιστήμη συμπορεύεται με πολλές εκφάνσεις της τότε ζωής του ανθρώπου, εφ’ όσον σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες και δημοσιεύσεις, τα οικόσιτα δυναμικά ζώα, ιδιαιτέρως ο ταύρος και ο κριός, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ισχυροποίηση και την επιβίωση του ανθρώπου επί της Γης. Η ιστορία της εξημέρωσης των ζώων από τον άνθρωπο ανάγεται στις απαρχές του πολιτισμού, ενώ, επισημαίνω το γεγονός ότι η ανθρωπότητα εξελίχθηκε με τη σημαντική βοήθεια των βοοειδών.