Γράφει η Ευτυχία Λαμπροπούλου
Στην ανατολική άκρη της Πάτρας, επάνω σε έναν λόφο που φαίνεται να απλώνει το βλέμμα του στον ουρανό, αναπαύεται χίλια και πλέον χρόνια η Ιερά Μονή της Παναγίας της Γηροκομίτισσας. Δεν είναι απλώς ένα μοναστήρι, είναι η αθόρυβη μητέρα της πόλης, μια σιωπηλή συνοδοιπόρος που κρύβει μέσα της δάκρυα, ελπίδες κι αγάπη.
Θυμήσου τις εικόνες που μόλις είδες , τον πέτρινο περίβολο, την στοά με τα κελιά και την επιβλητική πύλη. Η παρουσία της Μονής είναι διακριτική αλλά πανταχού παρούσα, σαν μια ήρεμη δύναμη που στέκει ακίνητη μέσα στον χρόνο.
Η ιστορία της ξεκινά στα τέλη του 9ου ή στις αρχές του 10ου αιώνα, την εποχή που οι άνθρωποι δεν αναζητούσαν μόνο στέγη αλλά και παρηγοριά. Ο ιστορικός Θωμόπουλος αναφέρει ότι στον ίδιο χώρο υπήρχε ήδη γηροκομείο με ναό, ένα συμβολικό σημείο όπου φροντίδα σώματος και ψυχής συναντιόνται ή ότι ίδρυαν Μονή και γηροκομείο μαζί, ως έργο αγάπης και αλληλεγγύης.
Η πορεία της, όμως, δεν ήταν ποτέ απλή. Το 1204, κατά την πολιορκία από τους Φράγκους, η Μονή σήκωσε τη φωνή της στην προσευχή. Στα χρόνια των Ορλωφικών και της Επανάστασης, άντεξε σε επιθέσεις και καταστροφές. Πιο πρόσφατα, στις 9 Ιουλίου 2024, όταν η φωτιά απείλησε τον ιερό της χώρο, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πατρών κκ Χρυσόστομος εξέφρασε λόγια αληθινής πίστης, «Μας έσωσε η Γηροκομίτισσα».
Στο εσωτερικό δεσπόζει ένας μαρμάρινος θρόνος, όπου στεριώνει η ιερή εικόνα της Παναγίας, ο θησαυρός της Μονής. Δίπλα της, η εικόνα του 14ου αιώνα με την επιγραφή «Μήτηρ Θεού, η Αληθινή», φωτεινή μετά τη φροντισμένη συντήρηση από το Βυζαντινό Μουσείο, αποτελεί αληθινή καλλιτεχνική πηγή έμπνευσης.
Η πνευματική ζωή εδώ βρίσκεται στα χέρια του Γέροντα ηγούμενου Συμεών, που καθοδηγεί με σεβασμό τον ιερό κλήρο της Μονής και τους προσκυνητές. Ξεχωριστή θέση κατέχει ο Άγιος Γερβάσιος των Πατρών, που σφράγισε με την πνευματικότητά του την ιστορία του τόπου, ως μοναχός και ηγούμενος.
Τα χρονικά σημεία αναφοράς της Μονής
Τέλη 9ου – αρχές 10ου αιώνα: Ίδρυση της Μονής.
1204, Πολιορκία από Φράγκους· η Μονή εδραίωσε το πνευματικό της ρόλο.
1770, (Μεγάλη Πέμπτη) Πυρπόληση από Τουρκαλβανούς κατά τα Ορλωφικά.
1821, (Κυριακή των Βαΐων) Νέα καταστροφή.
1822 2 Μαρτίου, Μάχη στο χώρο της Μονής, νίκη αποδοθείσα σε θαύμα της Παναγίας.
1922, παραχώρησε μεγάλο μέρος της Μονής να χτιστεί προσφυγικός οικισμός όπου υπάρχει μέχρι σήμερα δραστηριοποιείται ενεργά στα πολιτιστικά και κοινωνικά δρώμενα της Πάτρας, με πρωτοπόρες δράσεις.
1943, οι μοναχοί της Μονής εξορίστηκαν, έφεραν μαζί την Ιερά Εικόνα και τα Λείψανα στο Παλιομονάστηρο.
1806, Κατέρρευσε το αρχικό καθολικό από σεισμό· ο νέος ναός κτίστηκε 1833–1836.
1993, Σοβαρές ζημιές από σεισμό, αποκαταστάθηκε μεταξύ 1995–1999.
9 Ιουλίου 2024, Πυρκαγιά, η εικόνα διασώθηκε, πυροδοτώντας τον θαυμασμό των πιστών και ενδυναμώνοντας την πίστη τους προς την Μητέρα Όλων μας.