Ο Καθηγητής Χημείας του Πανεπιστημίου Πατρών, Γιάννης Ματσούκας, καταθέτει σε αυτές τις σελίδες έναν βαθιά προσωπικό και ανθρώπινο αποχαιρετισμό στον επιστήθιο φίλο του, James Watson τον Αμερικανό μοριακό βιολόγο, γενετιστή και ζωολόγο που σημάδεψε ανεξίτηλα την ιστορία της επιστήμης με την ανακάλυψη της διπλής έλικας του DNA. Η απώλεια του Watson, στις 6 Νοεμβρίου 2025, δεν σηματοδοτεί απλώς το τέλος μιας εποχής για τη διεθνή επιστημονική κοινότητα αποτελεί και μια στιγμή στοχασμού για όσους είχαν την τιμή να τον γνωρίσουν πραγματικά.
Με λόγο από καρδιάς, ο Γιάννης Ματσούκας μοιράζεται μνήμες, στιγμές και γεγονότα που ξεπερνούν τα όρια της επιστημονικής συνεργασίας και φωτίζουν μια βαθιά ανθρώπινη σχέση αμοιβαίου σεβασμού και εκτίμησης. Ο αναγνώστης, μέσα από τη δική του ματιά, καλείται να γνωρίσει τον Watson όχι μόνο ως κορυφαίο ερευνητή και κάτοχο Nobel, αλλά και ως έναν απλό, ζεστό και προσιτό άνθρωπο που αγάπησε την Ελλάδα, στήριξε την ελληνική ακαδημαϊκή κοινότητα και άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα σε όσους συνεργάστηκαν μαζί του.
Ο φίλος μου ο Watson.
Με μεγάλη θλίψη πληροφορηθήκαμε ότι ο James Watson, κάτοχος Nobel Ιατρικής και Φυσιολογίας για την ανακάλυψη της Διπλής Έλικας του DNA, έφυγε από τη ζωή στις 6 Νοεμβρίου 2025 σε ηλικία 97 ετών. Ο Watson με τιμούσε με τη φιλία του.
Μίλησα με την οικογένεια του, τον γιο του Rufus στο CSHL( Cold Spring Harbour Laboratory) και του εξέφρασα τα πλέον θερμά μου συλλυπητήρια για την απώλεια του πατέρα του και κορυφαίου ερευνητή του αιώνα. Του ζήτησα να μεταφέρει στη μητέρα του Elizabeth τη συμπαράσταση μου και των συνεργατών μου.
Στην επικοινωνία μας υπογράμμισε ότι οι γονείς του πάντα αναφερόταν στην Ελλάδα με τα θερμότερα λόγια για την υποδοχή και την αγάπη που τους έδειξε η ακαδημαϊκή κοινότητα και η Πολιτεία και ότι πάντα είχαν τη χώρα μας στη καρδιά τους.
Ο Watson αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Πατρών το 2011, στο 12ο Συνέδριο Ιατρικής Χημείας, και Επίτιμος Δημότης Σπετσών το 2016, στο 17ο Συνέδριο Ιατρικής Χημείας, για τη προσφορά του στην επιστήμη και στην ανθρωπότητα.
Θα τον θυμόμαστε πάντα σαν ένα απλό και προσιτό άνθρωπο μέσα στη μεγαλοφυΐα του που ήθελε να μιλά και να συμβουλεύει με τις ώρες τους φοιτητές μας.
Οι επόμενες γενεές θα αναφέρονται τιμητικά στην Ελλάδα την οποία ο κορυφαίος ερευνητής τίμησε με την υποστήριξη του όταν χρειάστηκε και με τη συμμετοχή του στα Συνέδρια της Χώρας μας αποδεχόμενος τις προσκλήσεις, το 1966 στις Σπέτσες με τον Francis Crick, το 2011 στην Πάτρα και το 2016 πάλι στις Σπέτσες προσκεκλημένος μου στις δυο τελευταίες επισκέψεις του και από το ΜΠΣ “Ιατρική Χημεία” του Πανεπιστημίου Πατρών, όπου ήταν και το τιμώμενο πρόσωπο.
Στο συνέδριο των Σπετσών συμμετείχε και η Ruth Padel, τρισέγγονη του Κάρολου Δαρβίνου η οποία μίλησε για τη ζωή και το έργο του προπάππου της. Μια μοναδική στιγμή, Watson και απόγονος του Δαρβίνου , μαζί στο ίδιο συνέδριο, όπου η Γενετική συναντά την Εξέλιξη.
Ήταν ένας μεγάλος φιλέλληνας που υποστήριξε την Ελλάδα όταν χρειαζόταν και ήταν ο πρώτος μεταξύ 16 κατόχων Nobel που υπέγραψε την επιστολή “Petition for Greece” στην Ευρωπαϊκή Ηγεσία το 2015 η οποία οδήγησε στο ΕΛΙΔΕΚ( Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας) και στο Ταμείο υποστήριξης της έρευνας και των Ελληνικών Πανεπιστημίων. Το 2012 είχε στείλει επίσης επιστολή στον Πρόεδρο των ΗΠΑ Barack Obama ζητώντας πάλι τότε την υποστήριξη της Ελλάδας στη περίοδο της μεγάλης κρίσης για τη χώρα μας.
Θα τον θυμόμαστε με αισθήματα υπερηφάνειας και τιμής καθώς ο κορυφαίος ερευνητής πάντα ανταποκρινόταν στις προσκλήσεις μας αποδεχόμενος να παραβρίσκεται στα Συνέδρια μας που αποτέλεσαν λαμπρές σελίδες της ιστορίας του Πανεπιστημίου Πατρών για τις τεράστιες προσωπικότητες που συμμετείχαν αλλά και για την καινοτομία της έρευνας και των ανακοινώσεων των συνεδρίων.
Στα κατάμεστα συνέδρια στη Πάτρα και Σπέτσες της Ιατρικής Χημείας οι ομιλίες του Watson εστιάζονταν στην ανακάλυψη της διπλής έλικας του DNA, και ήταν μια συναρπαστική αφήγηση της κοσμογονικής Ανακάλυψης που άλλαξε το κόσμο, μιας ανακάλυψης που αποκωδικοποίησε το μυστικό της μεταφοράς της γενετικής πληροφορίας.
Η ιστορική επίσκεψη Watson στην Ελλάδα, αλλά και άλλων κατόχων Nobel, έχει αποτυπωθεί στο μνημειώδες λεύκωμα , “Η Ελλάδα Τιμά τον James Watson: DNA, Η ανακάλυψη που άλλαξε τον κόσμο” του εκδοτικού οίκου Broken Hill στη Κύπρο, όπου αναφέρονται η προϊστορία και οι λεπτομέρειες της μεγάλης ανακάλυψης.
Η εξαιρετική υπερπαραγωγή – ντοκυμαντέρ της ΕΡΤ1, μετά το συνέδριο των Σπετσών( 29-31 / 8/2016), για τη ζωή και το έργο του Watson, προσφέρει τη δυνατότητα στο ευρύ κοινό να γνωρίσει από κοντά τον άνθρωπο και επιστήμονα που άλλαξε τη ζωή και τη πορεία της ανθρωπότητας προς το καλύτερο.
ΕΡΤ1 ……… DNA, Το κλειδί της ζωής.
Ο Watson με τιμούσε με την φιλία του και αυτό ήταν για μένα το αναπάντεχο μεγαλύτερο δώρο της ακαδημαϊκής μου διαδρομής.
Θα τον έχουμε πάντα στη καρδιά μας με ευγνωμοσύνη για το έργο του, για την υποστήριξη της χώρας μας και για τη τιμή προς την έρευνα μας, για την οποία ήθελε να ενημερώνεται.
Ο Watson έφυγε, αλλά άφησε πίσω του μια κληρονομιά, έναν θησαυρό ανεκτίμητης αξίας πάνω στον οποίο δρομολογείται το μέλλον του ανθρώπου.
https://www.facebook.com/watch/?mibextid=wwXIfr&v=421443598231328&rdid=SMwdwHqX1WWoQmw8
Ιωάννης Ματσούκας
Καθηγητής Χημείας, Πανεπιστήμιο Πατρών,
Honorary Adjunct Professor
University of Calgary Canada, Victoria University Australia.
Founder, Graduate Medicinal Chemistry Program, University of Patras.
Academy of Athens Awarded
Principal Investigator(PI), Drug Discovery and Development Consortium,
Hellas
