Συνέντευξη της Σίας Αναγνωστοπούλου στην εφημερίδα Η Αυγή της Κυριακής 23.11.2025 και τη δημοσιογράφο Κατερίνα Μπρεγιάννη
- Βρισκόμαστε σε ένα σημείο τομής για την Αριστερά και τον προοδευτικό χώρο. Αν δεν καταφέρουν να ανταποκριθούν στα αιτήματα της κοινωνίας για ενότητα και πολιτική αλλαγή, κινδυνεύουν με περιθωριοποίηση. Κυρία Αναγνωστοπούλου, μήπως τελικά η ενότητα είναι υπαρξιακής σημασίας ζήτημα για τον προοδευτικό χώρο;
Η κοινωνία θέτει το αίτημα «ενότητα». Αλλά η κοινωνία είναι η ίδια κατακερματισμένη (πελατειακές, εθνικιστικές, ακροδεξιές, σεξιστικές, απολιτικές ιδεολογίες διατρέχουν το σώμα της). Γι’ αυτό εγκλωβίζεται εύκολα σε κόμματα ή κινήματα που συντηρούν και αναπαράγουν αυτές τις κοινωνικές πρακτικές. Η πρώτη προϋπόθεση λοιπόν είναι το πώς η κατακερματισμένη Αριστερά θα διαμορφώσει ένα κοινό πεδίο πάλης εναντίον της καθεστωτικής κυριαρχίας της Δεξιάς εναντίον της Ακροδεξιάς, πεδίο στο οποίο θα ανασυντίθεται η ίδια συμμαχικά, αλλά και θα μετασχηματίζει τις συνειδήσεις των λαϊκών μαζών. Επομένως, ένα ισχυρό αφήγημα -μια ισχυρή ταυτότητα- σε αυτό το κοινό πεδίο συνιστά απόλυτη προτεραιότητα για τα κόμματα της Αριστεράς, ώστε η κοινή πάλη να έχει τη ζωογόνα δύναμη της Αριστεράς: μετασχηματιστική/μεταρρυθμιστική. Υπάρχει όμως και το δια ταύτα: Πώς το ιδεολογικό αφήγημα γειώνεται στην κοινωνία ώστε οι λαϊκές μάζες να απεγκλωβιστούν από μυθευτικές/χειραγωγικές ιδεολογίες και να ενταχθούν στο κοινό πεδίο πάλης ή το λαϊκό μέτωπο (κατά τη Νέα Αριστερά); Το πρόγραμμα/μεταρρυθμιστικές τομές είναι η απάντηση. Οι προγραμματικές θέσεις, η υλική, ταξική γείωση της ταυτότητας. «Καν’ το όπως ο Μαμντάνι»: ισχυρή ιδεολογική σύγκρουση με τον τραμπισμό και ένα πρόγραμμα βαθιά ταξικό / μεταρρυθμιστικό / συγκρουσιακό.
- Η συζήτηση στη Νέα Αριστερά αναμένεται να κορυφωθεί στο Συνέδριο τον Ιανουάριο αναφορικά με τις δύο διαφορετικές στρατηγικές για την πορεία του κόμματος. Με δεδομένο ότι η πρόταση του προέδρου της Αλέξη Χαρίτση για δημοψήφισμα δεν είναι πλειοψηφική στην Κ.Ε. και, πέρα από το «τυπολογικό» παράδοξο, αυτό συνιστά ζήτημα ουσιώδους πολιτικής και στρατηγικής διαφωνίας στην ηγετική ομάδα, πώς θα αρθεί το αδιέξοδο;
Το πρόβλημα στη Νέα Αριστερά δεν είναι ιδεολογικό. Είναι πολιτικό! Η Νέα Αριστερά συγκροτήθηκε ως το «παλιό, επιτακτικά νέο σπίτι» που όφειλε να περισώσει ό,τι ήταν δυνατόν να περισωθεί μετά την απαξιωτική απώλεια του ιδεολογικού κέντρου στήριξης στον ΣΥΡΙΖΑ: τη ζωογόνα ταυτότητα της ριζοσπαστικής, ανανεωτικής Αριστεράς. Ωστόσο, η «κυβερνητική» εμπειρία με κάποια σημαντικά επιτεύγματα προσδιόριζε και τον επιτακτικά νέο ρόλο της: ριζοσπαστισμός/ανανέωση δεν σημαίνει «καθαρότητα», διαμαρτυρία, περιχαράκωση και από «αριστερής έδρας» κριτική. Σε αυτό το πλαίσιο αποφασίστηκε στο Συνέδριο το λαϊκό μέτωπο: το κόμμα και στον ρόλο του προγραμματικού/ιδεολογικού «ενθέματος» στο σώμα ενός κοινού εδάφους συνεργασίας με άλλα κόμματα του «προοδευτικού χώρου».
Η Νέα Αριστερά σήμερα με έντιμο πνευματικά και τολμηρό πολιτικά τρόπο (και το δημοψήφισμα στη βάση μπορεί να είναι ένας τέτοιος τρόπος) λέει την πολιτική διαφωνία με το όνομά της. Κάτι που έπρεπε να αποτελεί κοινό τόπο στην Αριστερά: τεράστια συνεισφορά στην ανανέωση του ρόλου του κομματικού φαινομένου, ενδιάμεσου παράγοντα της δημοκρατίας.
Με πολλά χιλιόμετρα πια στην ανανεωτική Αριστερά, και κυρίως στο περιοδικό Ο Πολίτης, δεν έμαθα πώς θα είμαι «κομματική στελεχάρα» με ισχυρή κομματική άποψη. Έμαθα μόνο πώς θα συμβάλλω στην ενίσχυση του ριζοσπαστικού/ανανεωτικού αφηγήματος του κόμματός μου και πώς από αυτό το έδαφος θα παλεύω για να γίνει πλειοψηφικό στην κοινωνία.
- Ιδεολογική καθαρότητα ή κυβερνησιμότητα. Είναι άραγε υποχρεωτικά σε αντιδιαστολή αυτά τα δύο;
Σε μια Ε.Ε. όπου η αριστερή διεκδίκηση για την «Ευρώπη των λαών» έχει ηττηθεί, όπου η δημοκρατία σε εθνικό/ευρωπαϊκό επίπεδο μετατρέπεται σε άδειο πουκάμισο, πληγωμένη από το νεοφιλελεύθερο σχέδιο και την ακροδεξιά ιδεολογία που καλπάζει, όπου η οικονομία πολέμου οδηγεί σε καταρράκωση του κοινωνικού κράτους, όπου οι ανισότητες διευρύνονται προς όφελος μιας μικρής ομάδας ολιγαρχών, η Αριστερά οφείλει να επαναπροσδιορίσει το πεδίο πάλης της. Σήμερα η τελευταία ελπίδα πριν από το χάος ίσως -και λέω ίσως- να είναι «η μάχη για αριστερές κυβερνήσεις» κατ’ αρχάς σε εθνικό επίπεδο. Η κυβέρνηση, το Κοινοβούλιο, οι θεσμοί πρέπει να οριστούν ως μείζονες θέσεις μάχης για τον μετασχηματισμό των λαϊκών μαζών κατ’ αρχάς σε εθνικό επίπεδο, για την αλλαγή των συσχετισμών δύναμης. Μείζονες θέσεις μάχης σε διαρκή διάλογο με τα κινήματα και τον «δρόμο». «Κυβερνήσεις αριστερές» λοιπόν, κοινοβουλευτική πλειοψηφία, για να αισθανθεί η κοινωνία ότι η μάχη την αφορά, ισχυρά συγκρουσιακό ιδεολογικό αφήγημα (η Ν.Δ. δίνει επί 7 χρόνια ιδεολογική μάχη και όλες της οι μεταρρυθμίσεις/αποδομήσεις έχουν ιδεολογικό βάθος). Η συνεργασία κομμάτων είναι απαραίτητη για να έχει ο αριστερός χώρος διαρκώς ιδεολογικές/κοινωνικές αγκυρώσεις και αλληλο-«μπόλιασμα». Η Δεξιά έχει ένα εκτεταμένο δίκτυο ιδεολογικών/κοινωνικών αγκυρώσεων στην κοινωνία-Εκκλησία, πελατειακά δίκτυα, Τοπική Αυτοδιοίκηση. Η Αριστερά πρέπει να θέσει σε κίνηση τη συνεργασία κομμάτων, με ταυτότητα, με αφήγημα και με αντιπαραθέσεις. Έτσι μόνο η κυβερνησιμότητα δεν γίνεται αυτοσκοπός που οδηγεί στην απαξίωση αλλά και στην αναποτελεσματικότητα της Αριστεράς.
- Η κυβέρνηση πανηγυρίζει για τη συμφωνία με την Exxon Mobil μιλώντας για εθνική επιτυχία. Τι πραγματικά όμως σημαίνει η διεύρυνση της παρουσίας των ΗΠΑ στη χώρα μας, με δεδομένη την επιθετική πολιτική που ασκεί ο Ντ. Τραμπ;
Η «εθνική επιτυχία» είναι ο ορισμός του «καλοθελητή». Για την ενεργειακή-οικονομική πτυχή του θέματος έχει γράψει ένα πλήρες άρθρο ο Γιώργος Σταθάκης («Οι “κενές περιεχομένου”, “ασύμφορες” και “εκτός ευρωπαϊκής στρατηγικής” ενεργειακές συμφωνίες Ελλάδας-ΗΠΑ», Energymag.gr, 19/11/2025). Όμως η «προσαρμογή» της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής στην «ατέλειωτη εκβιαστική, επιχειρηματική παράνοια» της τραμπικής πολιτικής μετατρέπουν τη χώρα σε εύκολο πεδίο βολής των αντιπαρατιθέμενων ανταγωνισμών: Κίνας-Ρωσίας-ΗΠΑ. Η Αριστερά πρέπει να αντιδράσει καίρια. Κατ’ αρχάς, η κυβέρνηση εγκαταλείπει χωρίς διαβούλευση, χωρίς συζήτηση τη γραμμή της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής της χώρας. Διέρρηξε ολοσχερώς τις σχέσεις με τη Ρωσία, υπονομεύει τις σχέσεις με την Κίνα, παίζει τον ρόλο του νομιμοποιητή του ακραίου εγκληματία πολέμου Νετανιάχου στο όνομα του στρατηγικού εταίρου, κυρίως όμως υπονομεύει αυτό που αποτέλεσε κορυφαία επιλογή διαχρονικού εθνικού συμφέροντος της Ελλάδας: την αφοσίωση στους διεθνείς οργανισμούς και στο Διεθνές Δίκαιο. Επιπλέον, «δένει» την Ελλάδα στο άρμα της οικονομίας πολέμου της Ε.Ε., στο «άρμα του πολέμου», με τον «αρχιστράτηγο του πολέμου» Δένδια να παίζει τον ρόλο του λαγού: εξοικείωση «στα φέρετρα με τη σημαία». Είναι κρίσιμο στην Ελλάδα και στην Ευρώπη να αναπτυχθεί ένα ισχυρό κίνημα ειρήνης. Στη Νέα Αριστερά έχουμε πάρει ξεκάθαρη θέση, χωρίς ήξεις αφήξεις, χωρίς «συναινέσεις» στα θηριώδη εξοπλιστικά προγράμματα.