Ένα ταξίδι στη ζοφερή πραγματικότητα του ‘50
Τα απροστάτευτα, ορφανά ή πολύ φτωχά παιδιά που κάποιοι αναλάμβαναν να εντάξουν στην οικογένειά τους είτε από οίκτο, είτε για να το χρησιμοποιήσουν ως υπηρετικό προσωπικό, εργάτη, αγρότη και αργότερα στα βαθιά τους γεράματα ως γηροκόμους τα έλεγαν ψυχοπαίδια. Η δουλεία, κάποιες φορές από ανάγκη, ξεφτιλίζει τους ανθρώπους μέχρι σημείου να τους κάνει να αγαπούν τα ίδια τα δεσμά τους. Και είναι βέβαιο ότι κανείς δεν μπορεί σπάσει τις αλυσίδες, των οποίων το βάρος δεν αισθάνεται.
Την Παρασκευή 5 Ιανουαρίου ο δεύτερος κύκλος της σειράς «Ψυχοκόρες» έκανε πρεμιέρα αποκλειστικά στο ΑΝΤ1+ με διπλό επεισόδιο. Ας δούμε τα πράγματα από την αρχή. Στις «Ψυχοκόρες» ο εμφύλιος μόλις έχει τελειώσει, ακόμα καπνίζουν τα αποκαΐδια του στις μεγάλες πόλεις αλλά κυρίως στην επαρχία και στην άγονη από κάθε άποψη ύπαιθρο. Ο πατέρας της οικογένειας συλλαμβάνεται ως κομμουνιστής, μπορεί να ήταν μπορεί και όχι, η εποχή δεν απαιτεί αποδείξεις κι άλλες τέτοιες πολυτέλειες και τη μητέρα την αφανίζει ο καημός της. Πριν εγκαταλείψει τον μάταιο τούτο κόσμο, ορκίζει τις τέσσερις κόρες της πως δεν θα χωρίσουν ποτέ. Η σειρά πυρήνας της έχει 4 κορίτσια αδελφές οι οποίες ύστερα από διαμεσολάβηση κάποιας κυρίας μοιράζονται σε τρία σπίτια σαν ψυχοκόρες. Τα δύο κορίτσια μπαίνουν σε ένα μικροαστικό σπίτι της εποχής, η μία πηγαίνει σε ένα αρχοντικό σπίτι της επαρχίας και η τέταρτη σε έναν αστικό οίκο στον οποίο πέρα από το χρήμα τον πλούτο και τη χλιδή, παίζει ρόλο και η γνώση, η καλλιέργεια και η αισθητική.
Η σειρά του ANT1, «Οι Ψυχοκόρες» είναι βασισμένη σε πραγματικές μαρτυρίες και αληθινά περιστατικά. Η ιστορία των τεσσάρων κοριτσιών ξεκινά από ένα ορεινό χωριό της Θράκης, την Κρυοπηγή, και ακολουθεί τις τέσσερις αδερφές Πολύζου: την Μαρίκα (Μαριάννα Κιμούλη) την μεγαλύτερη αδερφή της οικογένειας, η οποία δρα και σκέφτεται ως δεύτερη μάνα για τις τρεις αδερφές της, τη Βασιλική (Μαργαρίτα Αλεξιάδη) η οποία είναι η μόνη που γνωρίζει ανάγνωση και γραφή και εκτιμά ιδιαίτερα τη μόρφωση και την παιδεία, την ασχημούλα Φρόσω (Άννα Λουιζίδη) η οποία όμως κάνει θαύματα στο κέντημα και είναι τρυφερή και ευαίσθητη και τέλος την Δεσποινιώ (Μένια Βουλιώτη) που είναι η μικρότερη αδερφή η οποία είναι πανέμορφη γλυκιά και ευκολόπιστη, ενώ μεγαλώνει με την ιδέα ότι ο κόσμος είναι γεμάτος καλοσύνη και ευγένεια.
Η σειρά βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα της εποχής του 1950, τότε που ο όρος “ψυχοκόρη” διαστρεβλωνόταν από σπίτι σε σπίτι. Ανάλογα με το επίπεδο και τη σχέση αφεντικού εργαζόμενης έπαιρνε τον τίτλο της εσωτερικής οικιακής βοηθού, της υπηρέτριας του δουλικού, της ψυχοκόρης, της σύγκριας και της συγκόρμισα ή της δούλας. Η σειρά βυθίζεται στον άγνωστο αυτό κοινωνικό θεσμό και φέρνει στην επιφάνεια την άγρια πλευρά αυτής της βάναυσης και άγριας συνήθειας της μεταπολεμικής Ελλάδας για την οποία, μέσες άκρες, όλοι έχουμε ακούσει αλλά δεν ξέρουμε πώς ακριβώς. Αφήνοντας πίσω τους τις ρίζες τους, οι ψυχοκόρες φτάνουν σε έναν κόσμο πολύ διαφορετικό από τον δικό τους, που κυριαρχείται από τα πλούσια αρχοντικά της αριστοκρατίας και τις περιπλοκές της αστικής ζωής.
Στον πυρήνα της, η σειρά εμβαθύνει στις βαθιές και περίπλοκες σχέσεις μεταξύ των αδελφών Πολύζου καθώς περιηγούνται σε αυτό το άγνωστο έδαφος. Η βαθιά επιθυμία της μητέρας τους να μείνουν για πάντα μαζί λειτουργεί ως συναισθηματική άγκυρα, αλλά καθώς μπλέκονται στον ιστό της μιας άγνωστης και παράξενης γι αυτές κοινωνίας στην οποία έχουν εισέλθει, αυτό το όνειρο φαίνεται κάθε μέρα να απομακρύνεται.
Ένα από τα δυνατά σημεία της σειράς έγκειται στην ικανότητά του να ρίχνει φως σε ένα ελάχιστα γνωστό κεφάλαιο της πρόσφατης ιστορίας μας. Η σειρά δεν αποφεύγει να ασχοληθεί με τις άβολες αλήθειες γύρω από την άτυπη «υιοθεσία», ταλαιπωρία και εκμετάλλευση αυτών των κοριτσιών και το κάνει με ευαισθησία και ενσυναίσθηση. Φέρνει στην επιφάνεια όμως και την ανθεκτικότητα του ανθρώπινου πνεύματος και τους ανθεκτικούς δεσμούς της οικογένειας, ακόμη και μπροστά σε τόσο μεγάλες αντιξοότητες.
Οι “Ψυχοκόρες” είναι, λοιπόν, μια τηλεοπτική σειρά που διαδραματίζεται με φόντο τη δεκαετία του 1950, η οποία έρχεται να ρίξει φως σε μια λιγότερο γνωστή πτυχή της κοινωνίας εκείνης της εποχής. Σε σκηνοθεσία του Μιχάλη Χαραλαμπίδη και με πρωτότυπο σενάριο της Πέννυς Φυλακτάκη και του Βαγγέλη Νάση, η σειρά εξερευνά μια συναρπαστική και σαγηνευτική υπόθεση.
Το σενάριο της Πέννυς Φυλακτάκη και του Βαγγέλη Νάση είναι εξαιρετικό. Η ικανότητά τους να συνδυάζουν την ιστορική ακρίβεια με την περίπλοκη ανάπτυξη των χαρακτήρων είναι αξιοσημείωτη. Οι διάλογοι μοιάζουν αυθεντικοί για την εποχή και κάθε χαρακτήρας είναι προικισμένος με βάθος και αυθεντικότητα. Η αφήγηση εκτυλίσσεται οργανικά, χωρίς ποτέ να βιάζεται ή να εξηγεί υπερβολικά, επιτρέποντας μας να βυθιστούμε αβίαστα στην αφηγούμενη ιστορία. Το σενάριο διερευνά τα θέματα της αγάπης, του κινδύνου, της ίντριγκας και τη διαρκή δύναμη των οικογενειακών δεσμών, όλα αυτά στο φόντο μιας μεταπολεμικής κοινωνίας που αναζητά την ταυτότητά της.
Το καστ της σειράς αποδίδει πειστικές ερμηνείες που δίνουν ζωή στους αντίστοιχους χαρακτήρες τους εξαιρετικοί είναι οι Αλέξανδρος Αντωνόπουλος, Μαρίνα Ασλάνογλου, Νεκταρία Γιαννουδάκη, Πυγμαλίων Δαδακαρίδης, Χρήστος Μαλάκης, Δήμητρα Ματσούκα, Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος, Γιούλικα Σκαφιδά. Οι τέσσερις αδελφές Πολύζου απεικονίζονται με αξιοσημείωτο βάθος και αποχρώσεις. Οι ατομικοί αγώνες και τα παθήματά τους ζωντανεύουν με αυθεντικότητα. Η χημεία μεταξύ των αδελφών είναι αξιοσημείωτη, κάνοντας τις σχέσεις, τις συγκρούσεις και τις λύσεις τους ακόμα πιο συναρπαστικές. Μαρίκα (Μαριάννα Κιμούλη) Δεσποινιώ (Μένια Βουλιώτη) Βασιλική (Μαργαρίτα Αλεξιάδη) Φρόσω (Άννα Λουιζίδη)
Η σκηνοθεσία του Μιχάλη Χαραλαμπίδη προσδένεται εύκολα στην αφήγηση των ιστοριών, καθώς πλέκει επιδέξια τα πολλαπλά στιγμιότυπα της ζωής των κοριτσιών, το ταξίδι του κάθε χαρακτήρα και το γενικότερο μυστήριο του θεσμού της ψυχοκόρης, που βρίσκεται στην καρδιά της ιστορίας. Η σειρά μετακινείται απρόσκοπτα μεταξύ διαφορετικών γεωγραφικών περιοχών, βυθίζοντας το κοινό στην ταραχώδη ζωή των αδελφών Πολύζου, ενώ ξετυλίγει σιγά σιγά το ισχυρό παρελθόν και τον όρκο που τις συνδέει. Ο Χαραλαμπίδης χρησιμοποιεί μια λεπτή ισορροπία μεταξύ αφήγησης, σασπένς και δράματος.
Η προσοχή στη λεπτομέρεια για την αναπαράσταση της εποχής της δεκαετία του ‘50 είναι σχολαστική, από τα κοστούμια και τα αντικείμενα καθημερινής χρήσης μέχρι το σχεδιασμό των σκηνικών. Η σειρά μας μεταφέρει με επιτυχία πίσω στο χρόνο, βυθίζοντάς μας και στον χλιδάτο κόσμο της μεταπολεμικής Ελλάδας, αλλά και στην φτώχια και την ανέχεια της ίδιας εποχής.
Οι “Ψυχοκόρες” είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα σειρά που βυθίζεται στη σκοτεινή πραγματικότητα των περασμένων δεκαετιών και κερδίζει το στοίχημα σε κάθε πτυχή της παραγωγής της. Από την ανεπιτήδευτη σκηνοθεσία του Μιχάλη Χαραλαμπίδη μέχρι το στέρεο σενάριο της Πέννυς Φυλακτάκη και του Βαγγέλη Νάση και τις εξαιρετικές ερμηνείες των ηθοποιών, η σειρά αυτή καταφέρνει όχι μόνο να ψυχαγωγεί, αλλά και να εκπαιδεύει και να προκαλεί την κατανόησή μας, σε ένα κρυφό και σκοτεινό κομμάτι της σύγχρονης ιστορίας μας.
Οι άνθρωποι που είναι βυθισμένοι στην ανέχεια και είναι αμόρφωτοι, θα παραμένουν σκλάβοι ακόμα και σε ένα φιλελεύθερο καθεστώς, γιατί χωρίς αυτογνωσία, χωρίς κατανόηση της λειτουργίας του κόσμου γύρω του, ο άνθρωπος δεν μπορεί να είναι ελεύθερος, δεν μπορεί να κυβερνά τον εαυτό του και θα παραμένει πάντα σκλάβος.