Ακαταπόνητη ταξιδεύτρια στη ζωή και στο θέατρο, είναι μια γυναίκα που δεν επαναπαύεται στις δάφνες της. Η «περιέργειά» της να εξερευνήσει νέους τόπους και τρόπους της θεατρικής και ποιητικής έκφρασης, την οδηγούν σε δρόμους που καταλήγουν σε ένα μοναδικό κέντρο: τον εμπλουτισμό του πνεύματος και τη θεραπεία της ψυχής. Το γνωρίζει καλά από τη εποχή που σπούδαζε Νομική, τότε που κόντρα στις προσδοκίες των δικών της, αποφάσισε να διερευνήσει τα νοήματα των κειμένων επί σκηνής. Η Χριστίνα Λαμπούση –κατά κόσμον Xristina DeVega- με τις πολλαπλές της ταυτότητες – δικηγόρος, συγγραφέας, ποιήτρια, ηθοποιός, σκηνοθέτης, ραδιοφωνική παραγωγός – είναι μια πολύ ιδιαίτερη περίπτωση ανθρώπου που είχα την τιμή να γνωρίσω πέρυσι την ίδια εποχή στην Πάτρα, και που αυτή η γνωριμία εξελίχθηκε σε μια δυνατή φιλία. Φέτος με ένα δίγλωσσο δρώμενο σε διασκευή και σκηνοθεσία δική της, που θα αποδοθεί από έναν Άγγλο και έναν Έλληνα ηθοποιό-και το οποίο θα αποτελέσει και την κεντρική εκδήλωση-ανοίγει τις «πύλες» του το 7ο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης, που είναι αφιερωμένο στο μεγάλο φιλέλληνα ποιητή Λόρδο Μπάιρον και πραγματοποιείται στην πόλη μας το τριήμερο 19-22 Σεπτεμβρίου. Δυναμική, δοτική, με ελεύθερο πνεύμα, «ερωτευμένη» με τη ζωή, γεμάτη ενέργεια και εκρηκτικό ταπεραμέντο, αμφισβητεί και αναθεωρεί τον κόσμο ολόκληρο και τα δαιδαλώδη συστήματά του μέσα από μια ματιά επαναστατική και ταυτόχρονα στοργική. Η γενναιοδωρία της έκφρασής της, η ανάγκη να προσφέρει η τρυφερότητα και το ανάστημά της απέναντι στα δυσνόητα και δύσκολα της ζωής καταδεικνύουν την ποιότητα του ήθους της και την ισχυρή σε νοήματα πένα της. Ζει και αναπνέει για την τέχνη και την δημιουργία και μέσω αυτής, έχει μάθει να αγαπάει αληθινά τον άνθρωπο. Μεθοδική και χαρισματική πάνω στη σκηνή προσεγγίζει τον κάθε ρόλο με νεωτεριστική ματιά, ανακαλύπτοντας την ευχαρίστηση που φέρνει η εξάσκηση πάνω στην τέχνη του λόγου μέσω της σωματικότητας οδηγώντας τη σε καινούριες φόρμες εξέλιξης και ανάγκης. Η ίδια ασκεί μαχόμενη δικηγορία στον τόπο που γεννήθηκε και μεγάλωσε στους Μολάους Λακωνίας. Απόφοιτος του Εθνικού Ωδείου Πειραιώς στο Τμήμα Βυζαντινής Μουσικής, έχει συμμετάσχει σε σεμινάρια θεάτρου, θεατρικής και ποιητικής γραφής. Από το ξεκίνημά της, η θεατρική ομάδα της «ἰᾶσθε θεάτρῳ» μέσα από τους δικούς της αντισυμβατικούς κώδικες σήμανσης, αναπτύσσει εκείνα τα εργαλεία για να προσεγγίσει κείμενα –με αυτοσχεδιασμούς και αφαιρετικά πρωτοποριακά στοιχεία επί σκηνής, καθώς η αφήγηση συνδιαλέγεται πάντα με τη ζωντανή μουσική-κάποιες φορές σύγχρονα, όπως τα «Αυγά Μαύρα» του Χαριτόπουλου, το «Tok tok» του Λοράν Μπαφί και άλλες φορές με έργα της αρχαίας τραγωδίας, όπως την «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» του Ευριπίδη, δίνοντας το δικό της στίγμα στην αναδημιουργία ενός έργου. Μια σπουδαία και βαθιά φιλοσοφημένη γυναίκα που μιλά για τα πρώτα της βήματα στην ποίηση και την υποκριτική, τις σπουδές και την πορεία της αποκαλύπτοντας τα μελλοντικά της σχέδια. Η συνομιλία που είχα μαζί της μοιάζει με ελεγεία στο χαμένο χρόνο που μπορούμε να ξανακερδίσουμε.
Τι μας επιφυλάσσετε για το 7ο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης που πραγματοποιείται στην Πάτρα;
Αρχικά είναι μεγάλη τιμή για μένα που το συγκεκριμένο δρώμενο θα αποτελέσει την κεντρική εκδήλωση του 7ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ποίησης. Ένα μεγάλο ευχαριστώ της όλης εκδήλωσης στον εμπνευστή ποιητή Αντώνη Σκιαθά. Πρόκειται για ένα δίγλωσσο δρώμενο που θα αποδοθεί από έναν Άγγλο και έναν Έλληνα ηθοποιό σε διασκευή και σκηνοθεσία δική μου και που θα πραγματοποιηθεί στη βίλα «Κόλλα» το Σάββατο το βράδυ. Θεατρικά, διαπίστωσα πως η πόλη σας είναι ένας τόπος με μεγάλο φιλοθεάμον κοινό, που «διψά» για θέατρο. Σε αυτά τα πλαίσια, την Κυριακή το βράδυ θα παρουσιάσουμε την παράσταση “Αυγά μαύρα” του Διονύση Χαριτόπουλου στον πολιτιστικό χώρο του «Επίκεντρο».
Δικηγόρος, συγγραφέας, ποιήτρια, ηθοποιός, σκηνοθέτης, ραδιοφωνική παραγωγός. Ποιος είναι ο «συνδετικός κρίκος» όλων αυτών και τι αντιπροσωπεύει περισσότερο την Χριστίνα Λαμπούση;
Η αγάπη για τον άνθρωπο. Αυτή αποτελεί για μένα το απόλυτο νόημα στη ζωή και οι ιστορίες που φτιάχνω, από την αγόρευση έως ένα ποίημα, αγάπη εκφράζουν. Θα μπορούσα να παίζω! Ολη την ώρα να παίζω! Η ηθοποιία, δεύτερη φύση…
Πότε ξεκινήσατε να ασχολείστε με την τέχνη του λόγου και τι σας παρότρυνε να το κάνετε;
Χαζεύω εφηβικές σημειώσεις μου και συμπεραίνω πως πάντα για μένα ο λόγος και η ωραία εκφορά του αποτελούσε κριτήριο πνευματικής, αλλά και ψυχικής ποιότητας. Από ένα σημείο και μετά, ειδικά μετά την ενηλικίωση, δεν μπορούσε να γίνει αλλιώς. Ο λόγος ήταν και είναι για μένα η ανάσα οξυγόνου σε κάθε αποπνιχτική συνθήκη.
Το θέατρο σε ποια φάση της ζωής σας το συναντάτε; Πώς αυτοπροσδιορίζεσθε και πώς «αποκωδικοποιείτε» τον εαυτό σας μέσα σε αυτό; Λειτουργεί και ως «ασφαλιστική δικλείδα» θεραπείας της ψυχής για εσάς;
Είδα τον Κατράκη στα δέκα μου χρόνια κι έκτοτε ο κόσμος αυτός με μάγεψε, με πήρε από το χέρι, με ταξίδεψε σε μέρη και ανθρώπους και συμπεριφορές αλλοτινές, ένα αέναο ταξίδι που λειτουργεί άμεσα θεραπευτικά, λειτουργία που αποτυπώθηκε και στο όνομα της ομάδας που δημιούργησα το 2012, «ἰᾶσθε θεάτρῳ».
Τα έργα που επιλέγετε, πού απευθύνονται; Τι μηνύματα θέλετε να προβάλετε μέσα από αυτά;
Τα έργα απευθύνονται στο μέσο θεατή, που δεν έχει μεγάλη θεατρική εμπειρία, αλλά είναι δεκτικός σε καινούργια ερεθίσματα. Η αλήθεια και ο ρεαλισμός των έργων αυτών είναι που με έλκει να ασχοληθώ μαζί τους.
Ποιες οι δράσεις μέσα σε αυτά τα 10 χρόνια λειτουργίας της ερασιτεχνικής θεατρικής ομάδας;
Εκτός από το θεατρικό εργαστήρι που λειτουργεί για όποιον θέλει να διερευνήσει τα εκφραστικά τουμέσα, κάθε χρόνο ανεβάζουμε ένα από τα παγκόσμια ρεπερτόριο, ένα παραμύθι για παιδιά, διοργανώνουμε ποιητικές βραδιές και γενικά συμμετέχουμε στα καλλιτεχνικά δρώμενα της Λακωνίας.
Μέσα σε μια θεατρική ομάδα, υπάρχουν διαφορετικές απόψεις, αντιλήψεις, τάσεις, χαρακτήρες, ίσως και συγκρούσεις. Η πολυσυλλεκτικότητα ιδεών ευνοεί μια ομάδα για αλλαγές προς το βέλτιστο;
Μετά από δέκα χρόνια λειτουργίας, έχουμε πλέον αποκτήσει κοινούς κώδικες επικοινωνίας, απολαμβάνουμε την είσοδο νέων ανθρώπων που αναζητούν πεδίο έκφρασης, η δε πολυσυλλεκτικότητα αποτελεί για εμάς μια δημιουργική βάση, η οποία υπερνικά και απορροφά τους αυτονόητους σε ένα πολυπληθές σχήμα κραδασμούς.
Πότε ανακαλύψατε την ποίηση και πώς αυτό ενεργοποίησε την ποιητική σας ανταπόκριση;
Σε αμέτρητες μοναχικές ώρες που πέρασα εντός Νοσοκομείου εξαιτίας σοβαρής ασθένειας μου, όπου ξεφύλλιζα μέχρι τις οδηγίες των χαπιών, η ποίηση λειτούργησε για μένα ως βαλβίδα εκτόνωσης κάθε χαμηλού αλλά και υψηλού συναισθήματος, κάθε ευγενούς αλλά και ανάρμοστης σκέψης.
Αν σας ζητούσα να ορίσετε την «ποίηση», τι θα μου απαντούσατε; Το βίωμα έχει σημαίνοντα ρόλο στην δική σας ποιητική δημιουργία;
Η ποίηση είναι μια πένα που μέσα απ’ το φτερό της ταξιδεύω. Το βίωμα υπάρχει και είναι βαρύ, είναι αδύνατον να μην εισχωρήσει στα γραφόμενα, αποτελεί όμως πρόκληση για μένα μεγάλη η έκφραση τούτη να μην γίνει μελοδραματικά.
Παρατηρώ πως αγαπάτε τα ελεύθερα μέτρου ποιήματα. Πόσο απελευθερωτικό ή περιοριστικό είναι να γράφει κανείς ελεύθερα;
Η ελευθερία στο στίχο είναι πραγματική ελευθερία, μόνο όταν εμφανίζεται πάνω στο υπόβαθρο κάποιου τεχνητού περιορισμού. Ο ελεύθερος στίχος, μπορεί να μην ακολουθεί την κανονική μετρική μορφή, αλλά έχει ανάγκη το ρυθμό. Και η απόλυτη ελευθερία για να αποδώσει τους καρπούς της χρειάζεται κανόνες.
Τα ποιήματά σας δεν «χαϊδεύουν» τα αυτιά των αναγνωστών. Αφήνουν έντονο το αποτύπωμά τους, «αφυπνίζουν», «ταρακουνούν». Πόσο εύκολα μπορούμε να βγούμε από το «τέλμα» που ως κοινωνία, έχουμε πέσει;
Δεν ξέρω αν θα βγούμε από το τέλμα, ξέρω όμως πως καθείς εξ ημών οφείλει να αντιστέκεται είτε σε προσωπικό, είτε σε συλλογικό επίπεδο. Η αντίσταση είναι νίκη από μόνη της, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα…
Πόσο «εύθραυστη» νιώθετε εσείς, μια νέα γυναίκα μέσα σε όλα αυτά τα τραγικά γεγονότα που συμβαίνουν στις μέρες μας και ποιες είναι οι δικές σας «σανίδες σωτηρίας»;
Η ζωή με την τραγικότητά της συνεχώς μας βάζει τρικλοποδιές, τις οποίες ωστόσο οφείλουμε να νοηματοδοτούμε ως πρόκληση εξέλιξης και όχι αιτία και άλλοθι αδράνειας και παραίτησης. Η πίστη μου στο άνθρωπο αποτελεί για μένα τη μεγαλύτερη σανίδα, τη μεγαλύτερη ελπίδα.
Τι συγκινεί εσάς σε ένα ποίημα; Το διαβάζετε με το μυαλό ή με την ψυχή; Ποιος είναι ο ρόλος ενός ποιήματος; Τι από τα δύο πρέπει να ενεργοποιείται περισσότερο, αν όχι και τα δύο;
Για μένα ο άνθρωπος αποτελεί μία ψυχοπνευματική ενότητα, οπότε η διέγερση του μυαλού και της ψυχής είναι ένα και το αυτό. `Ένα ποίημα κάνει τον μέσο άνθρωπο να αποκτά μεγαλύτερη συνείδηση γι΄αυτό που ήδη αισθάνεται, αλλά δεν μπορεί να το εκφράσει. Διεγείρεται αρχικά το συναίσθημα, στη συνέχεια ανοίγει η ψυχή και τότε το ποίημα, σε δεύτερο χρόνο, αρχίζει να μιλά στο μυαλό.
Στους δύσκολους καιρούς μας, ποιος είναι ο ρόλος και η δυναμική του σύγχρονου ποιητή; Είναι επώδυνο θεωρείτε το ταξίδι της συγγραφής και δη της ποιητικής δημιουργίας;
Ο ποιητής είναι κοινωνικό υποκείμενο, ενεργεί μέσα σε μια συγκεκριμένη κοινωνική πραγματικότητα, η οποία αφουγκράζεται το έργο του. Η διαλεκτική αυτή σχέση φέρνει καρπούς επαγρύπνησης, ξεσηκώματος από το οικείο, το παθολογικό, το απαθές. Οποιαδήποτε έξοδος από το οικείο θέλει πόνο και ιδρώτα, αλλά στο τέλος της ημέρας η ψυχή αγαλλιάζει.
Πρέπει κατά τη γνώμη σας, ο ποιητής να κρατάει κρυμμένους άσσους στο μανίκι του ή καλό είναι να απογυμνώνεται τελείως; Αν βρεθείτε για ένα 24ωρο κλεισμένη σε ένα παντελώς σκοτεινό δωμάτιο, πιστεύετε ότι θα υπάρχει από κάπου αχτίδα φωτός;
Αν αντέχει την αλήθεια της αποκάλυψης, ναι, να απογυμνώνεται. Αυτή ακριβώς την αλήθεια τού ποιητή ζηλεύει ο αναγνώστης του. Ακόμα κι αν δεν υπάρχει αχτίδα φωτός, τη δημιουργούμε εμείς στο ποιητικό μας ταξίδι. Επιλέγουμε το φως κι εκεί που δεν υπάρχει…
Σε μια συνέντευξή του ο ποιητής Τίτος Πατρίκιος είχε αναφέρει: «Στην Ελλάδα η ποίηση περισσότερο γράφεται και λιγότερο διαβάζεται». Σε μια εποχή που ο κόσμος δεν διαβάζει ποίηση, τι πιστεύετε ότι μπορεί να τον οδηγήσει πάλι σε αυτήν;
Η δικής μου επιμέλειας εκπομπή στο ραδιόφωνο της ΕΡΤ «Στιγμές ποίησης», όπου συστήνω κάθε φορά έναν ποιητή διαβάζοντας δραματοποιημένα ποίημά του, βλέπουμε πως φέρνει κοντά στην ποίηση αρκετό κόσμο, που δε θα άνοιγε ποτέ μια ποιητική συλλογή να διαβάσει ένα ποίημα. Υπάρχουν τρόποι διάδοσης της ποίησης, αυτό όμως μπορεί να γίνει μόνο από ανθρώπους που την αγαπούν πολύ.
Τι ομορφαίνει τη ζωή σας και σας κάνει καλύτερο άνθρωπο;
Η προσφορά στον άνθρωπο. Με οιαδήποτε έννοια…
Η διαρκής ενασχόλησή σας με το θέατρο, πέρα από τις καθημερινές επαγγελματικές υποχρεώσεις σας, επιφέρει κι ένα «προσωπικό κόστος»;
Οι ώρες ενασχόλησης είναι αρκετές σε καθημερινή βάση, οπότε αναπόφευκτα και κούραση υπάρχει και φθορά. Ωστόσο στο τέλος της ημέρας, όταν βλέπεις τα παιδιά που συμμετέχουν να μετουσιώνονται μέσα από αυτή τη διαδικασία, τα ξεχνάς όλα και ένα χαμόγελο μένει στα χείλη…
Νιώθετε γεμάτη για ό,τι έχετε καταφέρει μέχρι τώρα; Πιστεύετε ότι ολοκληρώνετε μια αποστολή;
Δεν υπάρχει καμιά αποστολή. Χαίρομαι αυτό που κάνω και αισθάνομαι βαθιά ικανοποίηση όταν καταφέρνω να ζωντανέψω κάθε φορά τις άψυχες σελίδες ενός θεατρικού έργου και να φέρω αυτό, καταρχάς κοντά στα παιδιά που συμμετέχουν και στη συνέχεια στους θεατές. Είναι μία διαδικασία στην οποία όλοι καλλιεργούμαστε. Κι εμείς που παίζουμε και αυτοί που μας βλέπουν.
- Δεν υπάρχει ιδανικότερο επιμύθιο πιστεύω, αν σας ζητούσα να διαλέξετε κάποιους στίχους σας που αγαπάτε ιδιαιτέρως. Ποιοι θα ήταν αυτοί και για ποιο λόγο;
“Μόνο κατά μέτωπον κερδίζεται η ειρήνη”. Πιστεύω βαθιά (και τούτο αποτελεί βασικό άξονα στη ζωή μου) πως η ηρεμία ψυχής κατακτάται με πολύ αγώνα και αλήθεια και σθεναρή αντίσταση, το τούνελ δε πόνου και σκότους οδηγεί μετά βεβαιότητας στο φως, αν αδράξεις την ευκαιρία… Μόνο “Κατά μέτωπον” (τίτλος του τελευταίου υπό έκδοση θεατρικού μου)!