Η Βάνα Πεφάνη, μια γυναίκα του θεάτρου που φέρει τη δύναμη της σιωπής και τη σοφία της εποχής, μάς οδηγεί στη «Φθινοπωρινή Ιστορία», ένα έργο που μιλά ψιθυριστά αλλά αγγίζει βαθιά. Στη συνέντευξή της στο περιοδικό «πατρινόραμα hellenic» και στη δημοσιογράφο Ευτυχία Λαμπροπούλου, η σκηνοθέτης και ηθοποιός ξεδιπλώνει τον εσωτερικό της κόσμο, μιλώντας για την αγάπη που ωριμάζει, για τις μνήμες που δεν ξεθωριάζουν και για εκείνες τις σιωπές που λένε περισσότερα από τα λόγια.
Μέσα από τη δική της ματιά, το θέατρο γίνεται χώρος τρυφερότητας και αλήθειας, εκεί όπου ο χρόνος παύει να μετριέται και οι άνθρωποι ξαναμαθαίνουν να αισθάνονται. Η Βάνα Πεφάνη μας θυμίζει πως η συγκίνηση δεν βρίσκεται στην ένταση αλλά στην απλότητα, στη στιγμή που η ψυχή βρίσκει τη δική της αναπνοή.
Στη «Φθινοπωρινή Ιστορία» κυριαρχεί η αίσθηση του χρόνου που περνά και της αγάπης που ωριμάζει. Πώς προσεγγίσατε σκηνοθετικά αυτή τη λεπτή γραμμή ανάμεσα στη μνήμη και στη ζωντανή συγκίνηση της στιγμής;
Η Φθινοπωρινή Ιστορία μιλά για ανθρώπους που μαθαίνουν να αγαπούν ξανά, όταν πιστεύουν πως όλα έχουν τελειώσει. Ο χρόνος δεν είναι κάτι αφηρημένο — είναι τα σημάδια που αφήνει πάνω μας, στο σώμα, στη φωνή, στις σιωπές μας. Σκηνοθετικά με ενδιέφερε να δείξω πώς η μνήμη δεν είναι κάτι ρομαντικό αλλά κάτι σωματικό. Οι άνθρωποι κουβαλούν το παρελθόν τους σαν βάρος, σαν συνήθεια, κι όμως μέσα σε αυτό το βάρος μπορεί να γεννηθεί τρυφερότητα. Η ζωντανή συγκίνηση της στιγμής, δεν προκύπτει από τη νοσταλγία, αλλά από την ειλικρίνεια του παρόντος. Όταν οι ηθοποιοί σταματήσουν να “παίζουν” και αρχίσουν απλώς να ζουν πάνω στη σκηνή, τότε ο χρόνος, η μνήμη και η αγάπη συναντιούνται χωρίς καμία προσπάθεια.
Το έργο κινείται μέσα σε σιωπές, βλέμματα και υπονοούμενα που συχνά λένε περισσότερα από τα λόγια. Πώς καταφέρατε να αποτυπώσετε στη σκηνή αυτή τη σιωπηλή επικοινωνία των ηρώων χωρίς να χαθεί η ένταση;
Η σιωπή είναι συχνά πιο δυνατή από τον λόγο. Δούλεψα πολύ με τους ηθοποιούς πάνω στη φυσικότητα της στιγμής: στο βλέμμα, στη μικρή κίνηση, στο τι συμβαίνει όταν δεν λένε τίποτα αλλά σκέφτονται κάτι. Αυτή η αόρατη δράση είναι που κρατά τη σκηνή ζωντανή. Δεν με ενδιαφέρει η σιωπή ως “ποίηση”, αλλά ως αλήθεια. Όταν δύο άνθρωποι στέκονται αντικριστά και δεν ξέρουν πώς να εκφράσουν αυτό που νιώθουν, εκεί βρίσκεται όλο το δράμα — και όλη η τρυφερότητα. Η επικοινωνία ανάμεσα στους ήρωες δεν είναι μόνο στα λόγια· είναι στον ρυθμό της αναπνοής, στη μικρή μετατόπιση του σώματος, στο βλέμμα που κρατά λίγο παραπάνω. Η ένταση γεννιέται από αυτά τα μικρά, σχεδόν αόρατα σημάδια.
Η συνεργασία σας με την Πέμη Ζούνη και τον Σταύρο Ζαλμά συνδυάζει δύο ισχυρές θεατρικές παρουσίες με δική τους ιστορία. Πώς βρήκατε την κοινή αναπνοή και τη χημεία που χρειάζεται για να στηριχθεί μια τόσο εύθραυστη σχέση όπως αυτή του έργου;
Από την αρχή, ήθελα σ αυτό το έργο πρωταγωνιστές μου να είναι η Πέμη και ο Σταύρος. Μόνο αυτοί οι δυο! Ήξερα πως έχουν δουλέψει πολύ μαζί και άρα δεν θα ξεκινούσαμε από την αρχή. Μπορώ να πώ ότι δυσκολευτήκαμε περισσότερο στη σκηνή της πρώτης γνωριμίας των ηρώων. Ήταν δύσκολο να αποφύγουμε την οικειότητα που υπήρχε ήδη. Μιλάμε φυσικά για δύο πολυτάλαντα πλάσματα με φοβερή καλλιέργεια και σκηνική ευφυΐα. Άρα η δουλειά μου μαζί τους ήταν δημιουργική, χαρούμενη και γεμάτη εμπιστοσύνη. Τους ευχαριστώ από καρδιάς γι’ αυτή την συνεργασία!
Ως δημιουργός που προέρχεται από την υποκριτική, πώς μεταφράζετε στη σκηνοθεσία σας την εμπειρία του ηθοποιού; Υπάρχει μέσα σας μια εσωτερική συνομιλία ανάμεσα στον ηθοποιό και τον σκηνοθέτη όταν χτίζετε μια παράσταση;
Η εμπειρία του ηθοποιού είναι για μένα η καρδιά της σκηνοθεσίας. Δεν βλέπω τον εαυτό μου σε δύο ξεχωριστούς ρόλους· υπάρχει μια διαρκής συνομιλία μέσα μου ανάμεσα στον ηθοποιό και τον σκηνοθέτη. Ο ηθοποιός μου θυμίζει ότι το θέατρο ξεκινά από το σώμα, την αναπνοή και την αλήθεια της στιγμής. Ο σκηνοθέτης οργανώνει αυτή την ενέργεια, της δίνει χώρο, ρυθμό και μορφή. Όταν χτίζω μια παράσταση, ακούω συνεχώς τι θέλει να πει ο ηθοποιός μέσα μου και τι χρειάζεται να πει ο σκηνοθέτης. Αυτή η εσωτερική συνομιλία είναι που δίνει ζωντάνια, ένταση και αμεσότητα στη δουλειά μου.
Το φθινόπωρο ως εποχή έχει συνδεθεί με τη μετάβαση, την αποδοχή και την εσωτερική σιωπή. Τι σημαίνει για εσάς αυτό το φθινόπωρο μέσα στο έργο και πώς επηρεάζει τη ματιά σας πάνω στους ήρωες;
Το φθινόπωρο, για μένα, δεν είναι απλώς εποχή· είναι μεταφορά για την ωρίμανση, την απώλεια και την αποδοχή. Στο έργο, αυτό σημαίνει ότι οι ήρωες βρίσκονται σε μια στιγμή ενδοσκόπησης, όπου πρέπει να αντιμετωπίσουν αυτό που έχουν αφήσει πίσω και να δουν τι μπορεί να αναγεννηθεί. Η ματιά μου πάνω τους επικεντρώνεται στη λεπτομέρεια της καθημερινής τους ζωής — στις μικρές χειρονομίες, στις σιωπές, στις στιγμές αμηχανίας και τρυφερότητας. Το φθινόπωρο γίνεται ένα πλαίσιο για να εξερευνήσουμε την ανθρώπινη αλήθεια: πώς οι άνθρωποι αποδέχονται, προσαρμόζονται και συνεχίζουν, ακόμα και όταν όλα μοιάζουν να αλλάζουν γύρω τους. Στην παράσταση , το φθινόπωρο δεν εκφράζεται με λόγια αλλά με κινήσεις, με ρυθμούς, με το πώς οι ήρωες αφήνουν το παρελθόν να φύγει και το παρόν να εισέλθει.
Σε μια εποχή που το θέατρο συχνά επιλέγει τον εντυπωσιασμό και την ταχύτητα, εσείς επιμένετε σε έναν ρυθμό πιο ανθρώπινο και στοχαστικό. Πιστεύετε ότι ο θεατής σήμερα έχει ακόμη ανάγκη να σταθεί μέσα στη σιωπή ενός συναισθήματος;
Στη βιασύνη της καθημερινότητας, η θεατρική εμπειρία πρέπει να προσφέρει στον θεατή μια στιγμή αναπνοής, μια σιωπή που επιτρέπει να αναδυθεί το συναίσθημα και η σκέψη. Ο θεατής σήμερα, παρά τις οθόνες και τον θόρυβο, έχει ακόμα ανάγκη από αυτές τις σιωπές. Είναι μέσα από αυτές που κατανοεί, συνδέεται και συγκινείται αληθινά. Με άλλα λόγια, η σιωπή και ο στοχασμός δεν είναι πολυτέλεια αλλά αναγκαία αντίσταση στην υπερδιέγερση της εποχής μας.
Αν σκεφτείτε τη «Φθινοπωρινή Ιστορία» ως μια εξομολόγηση ζωής, ποιο συναίσθημα ή ποια σκέψη θα θέλατε να κουβαλήσει μαζί του ο θεατής φεύγοντας από το θέατρο;
Δεν επιδιώκω να διδάξω ή να δώσω λύσεις. Θέλω να αφήσω πίσω μια αίσθηση ότι η ζωή είναι ταυτόχρονα εύθραυστη, αστεία και γεμάτη φως, σαν ένα φθινοπωρινό φύλλο που πέφτει αργά, αλλά όμορφα. Με άλλα λόγια, θα ήθελα ο θεατής να φέρει μαζί του μια συγκίνηση που ανακινεί μνήμες και εσωτερικές αλήθειες, περισσότερο σαν μια εμπειρία καρδιάς και σώματος παρά σαν αφηρημένο δίδαγμα. Θα ήθελα να μη πάψει να ελπίζει.
ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
Ένα ταξίδι αγάπης, μνήμης και σιωπής
Θέατρο ΠΑΝΘΕΟΝ
Σάββατο 8 Νοεμβρίου 2025
Ώρες: 18:15 & 21:15
Κυριακή 9 Νοεμβρίου 2025
Ώρα: 19:00
Μετά την εντυπωσιακή πορεία της στην Αθήνα και τη θερμή υποδοχή από κοινό και κριτικούς, η βραβευμένη στα Θεατρικά Βραβεία Θεσσαλονίκης παράσταση «Φθινοπωρινή Ιστορία» συνεχίζει το ταξίδι της, προσκαλώντας το κοινό σε μια συγκινητική θεατρική εμπειρία.
Η Πέμη Ζούνη και ο Σταύρος Ζαλμάς, δύο σπουδαίες θεατρικές παρουσίες, συναντιούνται ξανά επί σκηνής, σε ένα έργο που φωτίζει τη λεπτή ισορροπία ανάμεσα στη μνήμη και την αγάπη.
Τη σκηνοθεσία υπογράφει η Βάνα Πεφάνη, χαρίζοντας στο κοινό μια παράσταση που ξεχωρίζει για την ευαισθησία, την εσωτερικότητα και τη σπάνια θεατρική της αλήθεια.