Χαίρονται να προσφέρουν. Δεν περιμένουν ανταπόδοση, δεν αξιώνουν αναγνώριση, δεν επιζητούν δόξα, δεν βρίσκονται στο προσκήνιο, δεν προκαλούν, δεν κάνουν διάκριση, δεν διστάζουν να κινδυνεύσουν. Αποδεικνύουν καθημερινά την αφοσίωση στο καθήκον και την αυτοθυσία τους. Παρεμβαίνουν σε δύσκολα περιστατικά με αυταπάρνηση, δυναμισμό και τόλμη και αλλάζουν τις εξελίξεις σώζοντας το δασικό πλούτο, περιουσίες και ανθρώπινες ζωές, διδάσκουν με το παράδειγμά τους. Οι διασώστες του Σωματείου Εθελοντών Πυροσβεστών Ν. Αχαΐας είναι οι αφανείς ήρωες της καθημερινότητάς μας. Πάντα σε εγρήγορση, έτοιμοι να παράσχουν την πολύτιμη βοήθειά τους και να δώσουν αγώνα με το χρόνο με δύναμη προσφοράς, ακλόνητη θέληση, ψυχραιμία, γνώση και εμπειρία παρεμβαίνοντας με κίνδυνο της ίδιας της ζωής τους στα ανεξέλεγκτα μέτωπα φωτιάς. Ο εκπαιδευτής Ιωάννης Σαλίκης, Πρόεδρος του Σωματείου αποφασισμένος να μιλήσει για περιστατικά που τον συγκλόνισαν καθώς και για τα κενά της πολιτείας που υποχρηματοδοτεί την εθελοντική προσφορά, δίνει την δική του απάντηση για το τι φταίει γενικότερα στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών αναδεικνύοντας τη σπουδαιότητα του έργου των εθελοντών διασωστών-πυροσβεστών καλώντας ταυτόχρονα την κοινωνία να σταθεί δίπλα τους και την πολιτεία να επιδείξει μεγαλύτερη ευαισθησία στην «πρόκληση» μιας διάσωσης.
Πώς ασχοληθήκατε με την ίδρυση ενός σωματείου εθελοντών-πυροσβεστών; Πώς βρήκατε τους ανθρώπους και τα μέσα; Πώς εξοπλιστήκατε;
Το Σωματείο ιδρύθηκε το 2001 και το 2003 εισήλθε στην πολιτική προστασία. Το 2019 αγοράσαμε το πρώτο όχημα πυρόσβεσης ενώ έπειτα από μια κρατική επιχορήγηση -μέσω του Δήμου- συγκεντρώσαμε υλικοτεχνικό εξοπλισμό. Σ’ όλα αυτά τα χρόνια δεν παύουν μας παρέχουν οικονομική βοήθεια πολλοί επιχειρηματίες της περιοχής αλλά και με προσωπικά μας έξοδα συνεχίζουμε να ενισχύουμε την ομάδα. Φέτος είναι η πρώτη φορά που το κράτος θα μας χορηγήσει μέσα ατομικής προστασίας για κάθε πιστοποιημένο εθελοντή και ευχόμαστε να συνεχίσουν να μας βοηθάνε και να μας ενισχύουν είτε σε υλικοτεχνικό εξοπλισμό είτε σε οχήματα!
Ποια είναι η εικόνα του κεντρικού Σταθμού του Π.Σ Εθελοντών Ν. Αχαΐας; Πώς οργανώνεται το δυναμικό σας, ώστε να βρίσκεστε σε ετοιμότητα;
Ο σταθμός μας στεγάζεται σε ένα τμήμα του Παμπελοποννησιακού Σταδίου. Εκεί βρίσκονται τα γραφεία μας, ο υλικοτεχνικός εξοπλισμός καθώς και τα πυροσβεστικά μας οχήματα! Συνεχώς είμαστε σε επικοινωνία με τις κατά τόπους πυροσβεστικές υπηρεσίες καθώς και με τα στελέχη της πολιτικής προστασίας του Δήμου και της Περιφέρειας. Οργανώνουμε το προσωπικό μας με βάση τα ανάλογα μέσα που θα χρειαστούν για να αντιμετωπιστεί μια κατάσταση. ή και στην πρόληψη αυτής! Αμεσα ενημερώνουμε τις υπηρεσίες με την διαθεσιμότητα μας σε ανθρώπινο δυναμικό, μέσα και οχήματα για να μας αξιοποιήσουν εις το έπακρον!
Πώς γίνεται κάποιος στην Ελλάδα σήμερα εθελοντής-πυροσβέστης; Πρέπει να έχει πιστοποίηση από την Πολιτική Προστασία; Υπάρχει διαδικασία εκπαίδευσης των εθελοντών στην Ελλάδα;
Εθελοντής πυροσβέστης μπορεί κάποιος να γίνει είτε με την εγγραφή του στην επαγγελματική πυροσβεστική υπηρεσία είτε με την εγγραφή του σε κάποια εθελοντική ομάδα πολιτικής προστασίας. Εν συνεχεία λαμβάνει εκπαίδευση σε συνεργασία με το πυροσβεστικό σώμα ή αν εγγραφεί σε κάποια εθελοντική ομάδα. Ο εθελοντής αν είναι επιτυχών στα θεωρητικά και πρακτικά μαθήματα λαμβάνει την απαιτούμενη πιστοποίηση για να μπορέσει να συνδράμει στα συμβάντα !Διχως αυτήν δεν θεωρείτε πιστοποιημένος εθελοντής και κατά συνέπεια παρανόμως επιχειρεί !
Πόσα μέλη έχει το Σωματείο σας; Ποια η μεταξύ σας σχέση;
Η ομάδα μας απασχολεί 46 εθελοντές εκ των οποίων οι 44 είναι πιστοποιημένοι .Οι δύο θα πιστοποιηθούν στην πορεία .Η σχέση μας είναι φιλική έως οικογενειακή !Αλλωστε επιχειρούμε μαζί και προσφέρουμε όλοι σε ένα κοινό σκοπό.
Τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει το Σωματείο σας ποια είναι;
Πολύ σημαντικό είναι το πρόβλημα της στέγασης και της οικονομικής ενίσχυσης !Δεν νοείται να είμαστε η τρίτη μεγαλύτερη πόλη στην Ελλάδα και να μην υπάρχουν εθελοντικοί σταθμοί πολιτικής προστασίας είτε ένα ενιαίο κέντρο επιχείρησης με την κάθε εθελοντική ομάδα η οποία θα επιχειρεί στο πεδίο ασκώντας αυτό για το οποίο είναι προορισμένη. Θα πρέπει οι τοπικοί φορείς να μας λάβουν σε μεγαλύτερο βαθμό υπόψιν τους πράγμα το οποίο συνεχώς επισημαίνουμε ! Ζητάμε απεγνωσμένα μέρος για ίδρυση κλιμακίου που θα έχει ως αποτέλεσμα την σωστή φύλαξη των οχημάτων και των εξοπλισμών μας και οικονομική ενίσχυση για την αγορά εξοπλισμών και οχημάτων για την ενίσχυση και θωράκιση της πολιτικής προστασίας της περιοχής μας.
Τι είναι εθελοντισμός για εσάς;
Εθελοντισμός σημαίνει προσφέρω και εμπλέκομαι ενεργά για να στηρίξω εκεί που υπάρχει κάποια ανάγκη, βρίσκοντας νόημα σε αυτό που κάνω και λαμβάνοντας ταυτόχρονα ικανοποίηση, με δέσμευση και συνέπεια, στα πλαίσια και στα όρια που έχω τη δυνατότητα και τη θέληση να το κάνω. Η αλήθεια είναι πως για να είναι κάποιος εθελοντής πρέπει να έχει βαθιά λαχτάρα για τη ζωή και έντονη ανάγκη για προσφορά.
Η πρώτη φορά που πήγατε σε κατάσβεση, πώς ήταν; Σε πόσα μέτωπα φωτιάς έχετε πάρει μέρος; Ποια η εμπειρία σας από την μεγαλύτερη πυρκαγιά;
Η πρώτη φορά που έλαβα μέρος σε κατάσβεση ήταν πραγματικά κάτι το πρωτόγνωρο για εμένα !Η αδρεναλίνη μου είχε ανέβει και πράγματι δεν κρύβομαι να πω ότι έτρεμα! Μια σειρά από ιδιαίτερα συμβάντα ήταν η πυρκαγιά το 2017 στην Αρλα Αχαΐας, το 2018 η πυρκαγιά στο Μάτι ,το 2021 η πυρκαγιά στην Ζήρεια και την Ελεκυστρα, το 2022 η πυρκαγιά στην Άνω Καλλιθέα και τον Πλατανύτη Αιτωλοακαρνανίας ,το 2023 η πυρκαγιά στην Φωκίδα και στο Διακοφτό , το 2024 η πυρκαγιά στην Αττική (Ροδόπολη ,Σταμάτα,Μαραθώνας,Πεντέλη), στο Γηροκομειό Πατρών και σε άλλες πολλές. Αυτό που έχω να επισημάνω είναι πως κάθε συμβάν ήταν ξεχωριστό ,κάθε συμβάν είχε την ιδιαιτερότητα του και τίποτα δεν ήταν δεδομένο !
Από την δική σας προσωπική εμπειρία, τι είναι αυτό που πηγαίνει λάθος, αφού κάθε καλοκαίρι καίγονται εκατοντάδες-χιλιάδες στρέμματα δάσους; Γιατί ξεφεύγουν οι πυρκαγιές; Σχετίζεται με το μη συντονισμό, την παράλειψη και το λάθος χειρισμό; Υπάρχει έλλειψη πυροσβεστών;
Η Ελλάδα διαθέτει έναν από τους μεγαλύτερους στόλους πυροσβεστικών οχημάτων στον κόσμο, με 3.700 χιλιάδες οχήματα και έναν υπερμεγέθη επίσης στόλο από 92 εναέρια μέσα. Ταυτόχρονα οι πόροι που δίνονται για την πρόληψη και τη διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων είναι υποπολλαπλάσιοι. Η αναγκαιότητα ενός νέου σχεδιασμού για την προστασία των δασικών οικοσυστημάτων από τις πυρκαγιές, την ενίσχυση των δασικών υπηρεσιών, αλλά και την αλλαγή του μοντέλου της καταστολής σε πολιτικές πρόληψης έχει επισημανθεί μέχρι σήμερα από τρία διαφορετικά πορίσματα: της διακομματικής επιτροπής της Βουλής, της Μόνιμης Επιτροπής Περιβάλλοντος το 2007 και της Επιτροπής Goldammer το 2018, που εξέδωσε πόρισμα μετά τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι.
Αντιπυρικές ζώνες έχουν φτιαχτεί στην περιοχή μας;
Αντιπυρικές ζώνες στην περιοχή μας υπάρχουν και συνεχώς συντηρούνται !Μαλιστα από το 2024 και συγκεκριμένα τον Μάρτιο τρέχουν στην χώρα μας τα προγράμματα Antinero, τα οποία αποτελούν βασικά εργαλεία για την πρόληψη και την προστασία των δασών της χώρας. Στο πλαίσιο των προγραμμάτων δημιουργούνται μικτές αντιπυρικές ζώνες, με πολλαπλά πλεονεκτήματα όπως: μείωση του κινδύνου μετάδοσης και εξάπλωσης όλων των ειδών των πυρκαγιών (εδάφους, επιφανείας και κόμης), μείωση της ταχύτητας εξάπλωσης και έντασης των πυρκαγιών και του κινδύνου δημιουργίας MEGA FIRE, διευκόλυνση της προσέγγισης των δασοπυροσβεστών στην περιοχή με ασφάλεια και της μετακίνησης των πυροσβεστικών οχημάτων.
Επίσης, δημιουργούνται ζώνες αμιγούς ή μικτής βλάστησης με πλατύφυλλα είδη, τα οποία χαρακτηρίζονται από πιο αργή και ελεγχόμενη εξάπλωση της πυρκαγιάς μέσω φυτεύσεων εμπλουτισμού, με έμφαση σε θέσεις δασών ή δασικών εκτάσεων χωροθετημένων πλησίον ή σε μίξη με οικιστικές περιοχές.
Ακόμη, πραγματοποιούνται εργασίες όπως: καθαρισμοί δασών και δασικών εκτάσεων, συντήρηση του δασικού οδικού δικτύου και των αντιπυρικών ζωνών κ.λπ.
Θεωρείτε ότι στις περιοχές που δοκιμάστηκαν σκληρά έχουν αλλάξει τα πράγματα;
Η πυρκαγιά στο Μάτι το 2018 έπρεπε να ήταν σήμα ορόσημο στην αλλαγή του πώς αντιλαμβανόμαστε τα συμβάντα και τι ενέργειες θα έπρεπε να κάνουμε για την πρόληψη αυτών. Ευτυχώς και για αυτό αμφιβάλλω πολλές φορές αν και κατά πόσο είναι σωστό καμία φορά που ο κόσμος εκκενώνει άμεσα τις περιοχές που είναι σε κίνδυνο μέσω του 112 ίσως αυτό να άλλαξε και έτσι να σώζονται ανθρώπινες ζωές όμως και πάλι εκτίθεται σε κίνδυνο ο ζωικός και ο φυσικός πλούτος αλλά και η περιουσία του καθενός !
Με ποιο τρόπο το κράτος συνδράμει τις εθελοντικής ομάδες πυρόσβεσης; Πώς μπορέσατε να ενταχθείτε, διότι νομίζω ότι το πλαίσιο της ένταξης των εθελοντών είναι λίγο προβληματικό;
Άσκηση ελέγχου σε κάθε κατά τόπους αυτοτελές γραφείο πολιτικής προστασίας και αυτό γιατί άλλα κάνει ο ένας δήμος και άλλα κάνει ο άλλος ! Και μιλάμε για την πολιτική προστασία για ένστολους και πιστοποιημένους εθελοντές που παλεύουν για το καλό της πατρίδας μας! Ενίσχυση των δυνατοτήτων μας με αξιολόγηση και έλεγχο ώστε να μπορούμε να συνδράμουμε πιο σωστά και επαγγελματικά !Η ένταξη στο νέο δόγμα της πολιτικής προστασίας είχε κάποιες πτυχές και κάποιες προϋποθέσεις !Δεν θα πω ότι ήταν προβληματικό θα πω ότι είναι πιο αξιοκρατικό και πιο ελεγχόμενο όπως όφειλαν να είναι επί σειρά ετών και όλα αυτά έγινα τώρα με την εφαρμογή του νόμου 4662/20 Ν.
Γιατί στην Ελλάδα είναι πολύ διαφορετική η αντίληψη του εθελοντισμού σε σχέση με το εξωτερικό;
Η αλήθεια είναι ότι στην Ελλάδα, δεν είχε ποτέ καλλιεργηθεί ιδιαίτερα η κουλτούρα του εθελοντισμού. Είναι δύσκολο να σκεφτείς την προσφορά στον συνάνθρωπο, όταν καθημερινά έχεις να αντιμετωπίσεις τις προκλήσεις για τη δική σου επιβίωση, ενώ από την πλευρά των φορέων, σε πολλές περιπτώσεις ο εθελοντισμός γίνεται πρόσχημα για την εκμετάλλευση. Άρα, δεν φτάνει μόνο σαν φορείς να ζητάμε εθελοντές, αλλά είναι απαραίτητο να έχουμε δημιουργήσει και το κατάλληλο πλαίσιο και περιβάλλον για να τους υποδεχθούμε, σε αντίθεση με το εξωτερικό που ως γνωστός ο εθελοντισμός διδάσκεται από τις προσδόκιμες ηλικίες !