Πέτρος Καψάσκης, δρ. πολιτιστικής διπλωματίας : “Η πολιτιστική διπλωματία παράγεται από τον λαό και ενεργεί από κάτω προς τα πάνω”.

Συνέντευξη στη Βίκυ Μπαϊρακτάρη

Τί είναι πολιτιστική διπλωματία και ποια η επιρροή της στο κοινωνικό γίγνεσθαι;

Αυτά και άλλα πολλά συζητήσαμε με τον πρώτο διδάκτορα πολιτιστικής διπλωματίας στην χώρα μας , τον Έλληνα που μίλησε στους Ιταλούς χρησιμοποιώντας την ελληνική γλώσσα και έγινε απόλυτα κατανοητός  κύριο  Πέτρο Καψάσκη.

Κύριε Καψάσκη μιλήστε μας για το νέο σας βιβλίο και την γενεσιουργό αιτία του ;

To βιβλίο αυτό ήρθε να καλύψει ένα σημαντικό βιβλιογραφικό κενό στην επιστήμη των διεθνών σχέσεων. Είναι μια εργασία 10 ετών και 720 σελίδων. Εκδόθηκε από τον οίκο Σιδέρη και έχει ως κύριο μέλημα να παρουσιάσει το αντικείμενο της πολιτιστικής διπλωματίας, αλλά και όλων των εκφράσεων της σε μια πλήρη ανάλυση. Το καινούργιο στοιχείο που κομίζει το βιβλίο είναι το μπόλιασμα της επιστήμης των Διεθνών Σχέσεων και της ανθρωπολογίας. Δυστυχώς, ως αντικείμενο δεν διδάσκεται στα ελληνικά πανεπιστήμια, αλλά ούτε και στη Διπλωματική Ακαδημία του Υπουργείου Εξωτερικών, όπου θα έπρεπε να αποτελεί ένα είδος ευαγγελίου. Αντιθέτως, δεν δίνεται η παραμικρή σημασία.

Πώς ορίζετε εσείς την έννοια της πολιτιστικής διπλωματίας; Σε τι διαφέρει από τη “συμβατική” διπλωματία;

 Είναι δύο διαφορετικές πράξεις με εντελώς αντίθετες αφετηρίες. Η μια παράγεται αποκλειστικά από το κράτος και ενεργεί από πάνω προς τα κάτω (παραδοσιακή διπλωματία), ενώ η άλλη παράγεται από τον λαό και ενεργεί από κάτω προς τα πάνω. Βλέπετε είναι ο πολιτισμός στη μέση ο οποίος δεν παράγεται από κυβερνήσεις, αλλά ρυθμίζεται από αυτές.

 Ποιοι είναι οι βασικοί άξονες του βιβλίου σας; Τι περιλαμβάνει το κάθε κεφάλαιο του;
Το βιβλίο, θέτει το θεωρητικό πλαίσιο για την κατανόηση του τρόπου με τον οποίον διαχέεται η ισχύς στην άσκηση Πολιτιστικής Διπλωματίας. Καταγράφονται οι πρακτικές και τα εργαλεία με τα οποία ασκούν Πολιτιστική Διπλωματία τα πιο προηγμένα κράτη στον κόσμο, με σκοπό να εντοπιστούν μέσω της συγκριτικής ανάλυσης τα κενά στη λειτουργία, τη διαχείριση και τον σχεδιασμό της Ελληνικής Πολιτιστικής Διπλωματίας.
Η διεπιστημονική προσέγγιση που ακολουθείται για την ορθότερη κατανόηση του αντικειμένου, τοποθετεί την Πολιτιστική Διπλωματία σε ένα υπόβαθρο ανθρωπολογικό, αφ’ ης στιγμής ο πολιτισμός προσδιορίζει την εν λόγω διπλωματία.

Στο πλαίσιο αυτό δεν θα μπορούσε να απουσιάζει η θρησκευτική διάσταση στην άσκηση εξωτερικής πολιτικής. Το στοιχείο της θρησκείας διαδραματίζει έναν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην κατανόηση της κουλτούρας ενός λαού και εξετάζεται επισταμένως στο βιβλίο, ως προϊόν του ήδη διαμορφωμένου πολιτισμού ενός λαού, η οποία φανερώνει την εσωτερική οργάνωση ενός κράτους, αλλά και τους φόβους και τις προσδοκίες ενός λαού. Για τον λόγο αυτόν αναλύεται συγκριτικά το πνευματικό υπόβαθρο των πολιτισμών στη βάση του ιστορικοκοινωνικού τους πλαισίου και παρατίθενται τα συμπεράσματα και οι διαπιστώσεις που προκύπτουν από τις διαστάσεις της κουλτούρας, καθώς και από την επίδραση που ασκεί στην εξωτερική πολιτική των κρατών.

Υπάρχει κάποιο ιστορικό παράδειγμα πολιτιστικής διπλωματίας που σας εντυπωσίασε ιδιαίτερα;

 Ναι. Είναι αυτό του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Δεν υπάρχει κάτι όμοιο του, ούτε θα υπάρξει ποτέ στην ιστορία.

 

Είστε ο πρώτος με διδακτορικό στην πολιτιστική διπλωματία στην χώρα μας ποια είναι η θέση της Ελλάδας σε αυτήν 

Η θέση της χώρας μας στην άσκηση πολιτιστικής διπλωματίας είναι καλή. Το πρόβλημα όμως είναι ότι δεν είναι καλή από τον κόπο μας. Κάτι περίεργα όντα με παράξενες ιδέες, που κατοικούσαν σε αυτόν τον τόπο πριν από 2000 χρόνια έχουν μεριμνήσει για αυτό. Εμείς, λίγο κομπολόι, λίγο ο ήλιος και άγιος ο Θεός.

Το βιβλίο σας απευθύνεται κυρίως σε ειδικούς ή μπορεί να το προσεγγίσει και το ευρύ κοινό;

Το βιβλίο αυτό είναι γραμμένο έτσι ώστε να μπορεί να το διαβάσει και ένας μη ειδικός. Δεν έχει πληκτική ακαδημαϊκή γραφή. Σίγουρα, δεν είναι ένα ρομάντζο του καλοκαιριού, ωστόσο φέρνει στην επιφάνεια ζητήματα φλέγοντα, τα οποία έχουν εκτός από πολιτικό και κοινωνικό, αλλά και ψυχαναλυτικό αντίκτυπο στη ζωή του Έλληνα.

Πείτε μας και λίγα λόγια για το Ελληνικό Ινστιτούτο Πολιτιστικής Διπλωματίας.
 Ο οργανισμός ιδρύθηκε το 2017 με σκοπό τη μελέτη και τη διάδοση του αντικειμένου της Πολιτιστικής Διπλωματίας. Σε μεγάλο βαθμό έχουμε καταφέρει να εντάξουμε στον δημόσιο διάλογο την Πολιτιστική Διπλωματία, όμως ακόμα θέλει πολύ δουλειά. Ο οργανισμός χρηματοδοτείται από μένα και έχει παραρτήματα στο εξωτερικό τα οποία είναι επιφορτισμένα να προωθούν την εικόνα της Ελλάδος στο εξωτερικό.